فصل فصل اول: کلیات
ماده 825- وصیت بر دو قسم است: تملیکی و عهدی.
ماده 826- وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک کند.
وصیت عهدی عبارت است از اینکه شخصی یک یا چند نفر را برای انجام امر یا اموری یا تصرفات دیگری مأمور می‌نماید.
وصیت کننده موصی، کسی که وصیت به نفع او شده است موصی له، مورد وصیت موصی به، و کسی که به موجب وصیت عهدی ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می‌شود وصی نامیده می‌شود.
ماده 827- تملیک به موجب وصیت محقق نمی‌شود مگر با قبول موصی له پس از فوت موصی.
ماده 828- هر گاه موصی له غیر محصور باشد، مثل اینکه وصیت برای فقرا یا امور عام المنفعه شود، قبول شرط نیست.
ماده 829- قبول موصی له قبل از فوت موصی مؤثر نیست و موصی می‌تواند از وصیت خود رجوع کند، حتی در صورتی که موصی له، موصی به را قبض کرده باشد.
ماده 830- نسبت به موصی له، رد یا قبول وصیت بعد از فوت موصی معتبر است. بنابراین، اگر موصی له قبل از فوت موصی وصیت را رد کرده باشد، بعد از فوت می‌تواند آن را قبول کند، و اگر بعد از فوت آن را قبول و موصی به را قبض کرد، دیگر نمی‌تواند آن را رد کند، لیکن اگر قبل از فوت قبول کرده باشد بعد از فوت قبول ثانوی لازم نیست.
ماده 831- اگر موصی له صغیر یا مجنون باشد، رد یا قبول وصیت با ولی خواهد بود.
ماده 832- موصی له می‌تواند وصیت را نسبت به قسمتی از موصی به قبول کند؛ در این صورت، وصیت نسبت به قسمتی که قبول شده صحیح و نسبت به قسمت دیگر باطل می‌شود.
ماده 833- ورثه موصی نمی‌توانند در موصی به تصرف کنند، مادام که موصی له رد یا قبول خود را به آنها اعلام نکرده است.
اگر تأخیر این اعلام موجب تضرر ورثه باشد، حاکم موصی له را مجبور می‌کند که تصمیم خود را معین نماید.
ماده 834- در وصیت عهدی قبول شرط نیست، لیکن وصی می‌تواند مادام که موصی زنده است وصایت را رد کند؛ و اگر قبل از فوت موصی رد نکرد، بعد از آن حق رد ندارد، اگر چه جاهل بر وصایت بوده باشد.


فصل دوم: در موصی
ماده 835- موصی باید نسبت به مورد وصیت جایزالتصرف باشد.
ماده 836- هرگاه کسی به قصد خودکشی خود را مجروح یا مسموم کند یا اعمال دیگر از این قبیل، که موجب هلاکت است، مرتکب گردد و پس از آن وصیت نماید، آن وصیت در صورت هلاکت باطل است، و هرگاه اتفاقاً منتهی به موت نشد، وصیت نافذ خواهد بود.
ماده 837- اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ نیست.
ماده 838- موصی می‌تواند از وصیت خود رجوع کند.
ماده 839- اگر موصی ثانیاً وصیتی برخلاف وصیت اول نماید، وصیت دوم صحیح است.


فصل سوم: در موصی به
ماده 840- وصیت به صرف مال در امر غیر مشروع باطل است.
ماده 841- موصی به باید ملک موصی باشد و وصیت به مال غیر، ولو با اجازه مالک، باطل است.
ماده 842- ممکن است مالی را که هنوز موجود نشده است وصیت نمود.
ماده 843- وصیت به زیاده بر ثلث ترکه نافذ نیست، مگر به اجازه وراث؛ و اگر بعض از ورثه اجازه کند فقط نسبت به سهم او نافذ است.
ماده 844- هرگاه موصی به مال معینی باشد، آن مال تقویم می‌شود؛ اگر قیمت آن بیش از ثلث ترکه باشد، مازاد مال ورثه است مگر اینکه اجازه از ثلث کند.
ماده 845- میزان ثلث به اعتبار دارایی موصی در حین وفات معین می‌شود نه به اعتبار دارایی او در حین وصیت.
ماده 846- هر گاه موصی به منافع ملکی باشد، دائماً یا در مدت معین، به طریق ذیل از ثلث اخراج می‌شود:
بدواً عین ملک با منافع آن تقویم می‌شود، سپس ملک مزبور با ملاحظه مسلوب المنفعه بودن در مدت وصیت تقویم شده تفاوت بین دو قیمت از ثلث حساب می‌شود.
اگر موصی به منافع دائمی ملک بوده و بدین جهت عین ملک قیمتی نداشته باشد، قیمت ملک با ملاحظه منافع از ثلث محسوب می‌شود.
ماده 847- اگر موصی به کلی باشد تعیین فرد با ورثه است، مگر اینکه در وصیت طور دیگر مقرر شده باشد.
ماده 848- اگر موصی به جزء مشاع ترکه باشد، مثل ربع یا ثلث، موصی له با ورثه در همان مقدار از ترکه مشاعاً شریک خواهد بود.
ماده 849- اگر موصی زیاده بر ثلث را به ترتیب معینی وصیت به اموری کرده باشد و ورثه زیاده بر ثلث را اجازه نکنند، به همان ترتیبی که وصیت کرده است از ترکه خارج می‌شود تا میزان ثلث و زاید بر ثلث باطل خواهد شد، و اگر وصیت به تمام یکدفعه باشد، زیاده از همه کسر می‌شود.


فصل چهارم: در موصی له
ماده 850- موصی له باید موجود باشد و بتواند مالک چیزی بشود که برای او وصیت شده است.
ماده 851- وصیت برای حمل صحیح است، لیکن تملک او منوط است بر اینکه زنده متولد شود.
ماده 852- اگر حمل در نتیجه جرمی سقط شود، موصی به به ورثه او می‌رسد، مگر اینکه جرم مانع ارث باشد.
ماده 853- اگر موصی لهم متعدد و محصور باشند موصی به بین آنها بالسویه تقسیم می‌شود، مگر اینکه موصی طور دیگر مقرر داشته باشد.


فصل پنجم: در وصی
ماده 854- موصی می‌تواند یک یا چند نفر وصی معین نماید. در صورت تعدد، اوصیاء باید مجتمعاً عمل به وصیت کنند، مگر در صورت تصریح به استقلال هر یک.
ماده 855- موصی می‌تواند چند نفر را به نحو ترتیب وصی معین کند: به این طریق که اگر اولی فوت کرد دومی وصی باشد و اگر دومی فوت کرد سومی باشد و هکذا.
ماده 856- صغیر را می‌توان به اتفاق یک نفر کبیر وصی قرار داد. در این صورت، اجراء وصایا با کبیر خواهد بود تا موقع بلوغ و رشد صغیر.
ماده 857- موصی می‌تواند یک نفر را برای نظارت در عملیات وصی معین نماید.
حدود اختیارات ناظر به طریقی خواهد بود که موصی مقرر داشته است یا از قرائن معلوم شود.
ماده 858- وصی نسبت به اموالی که بر حسب وصیت در ید او می‌باشد حکم امین را دارد و ضامن نمی‌شود مگر در صورت تعدی و تفریط.
ماده 859- وصی باید بر طبق وصایای موصی رفتار کند و الا ضامن و منعزل است.
ماده 860- غیر از پدر و جد پدری کس دیگر حق ندارد بر صغیر وصی معین کند