مصوب 12/9/1370 شورای عالی انقلاب فرهنگی
ماده 1- اهداف:
با نظر به بندهای 1 و 3 و 7 آئیننامه شورای فرهنگی و اجتماعی زنان که برنامهریزی برای تقویت هر چه بیشتر نهاد مقدس خانواده و پاسداری از قداست آن و استواری پیوند خانوادگی بر پایه حقوق و اخلاق اسلامی از اهم اهداف آن و از دیگر اهداف، پیشگیری از ایجاد محرومیتهای مادی و معنوی مادران و فرزندان آنها است و نیز برای رعایت حقوق همه جانبه زن بر پایه موازین اسلامی که طبق اصل 21 قانون اساسی و اصل 156، دولت موظف به حفظ کیان و بقای خانواده و حمایت از مادران و فرزندان است و با هدف حسن اجرای فرمان حکمیت در دادگاههای مدنی خاص و با توجه به این موارد، تشکیل واحد ارشاد و امداد در کنار دادگاههای مدنی خاص تصویب میگردد:
1- اصلاح بین زوجین به منظور استحکام بنای خانواده و جلوگیری از شقاق.
2- بررسی کارشناسانه دعاوی خانواده.
3- کمک به تشخیص مصلحت کودکان (برای حمایت مادران و حضانت فرزندان مطرح شده در قانون اساسی).
4- ارشاد خانواده در آن قسمت از امور حسبیه که قانون معین میکند.
ماده 2- تشکیلات:
1- واحد ارشاد و امداد خانواده در هر شعبه دادگاه مدنی خاص تشکیل میشود.
2- واحد دارای سه عضو است.
3- انتخاب اعضاء به وسیله رئیس دادگاههای مدنی خاص است.
ماده 3- مشخصات اعضاء:
1- مسوول و سرپرست واحد، از بانوان متعهد و متاهل آشنا به مسائل فقهی و حقوقی و اجتماعی (لیسانس حقوق یا معادل حوزوی) آشنا به قوانین مدون راجع به خانواده.
تبصره 1- در صورتی که رئیس شعبه نتواند از میان بانوان، سرپرست واجد شرایط را انتخاب کند، انتصاب از میان آقایان واجد شرایط بلامانع است.
تبصره 2- در صورتی که اعضای واحد، دارای سابقه کارآموزی در دادگاههای مدنی خاص نباشند موظفند شش ماه یا بیشتر در دادگاههای مدنی خاص کارآموزی کنند.
2- دو نفر کارشناس (یک مرد و یک زن) متعهد و متاهل آشنا به مسائل اسلامی و حقوقی و دارای لیسانس در یکی از زمینههای تعلیم و تربیت، مددکاری اجتماعی، حقوق و مشاوره و تجربه بیش از شش ماه کارآموزی در دادگاههای مدنی.
تبصره – علاوه بر اعضای رسمی به تعداد مورد نیاز از زنان و مردان کارشناس متعهد و با تجربه در زمینههای پزشکی، روان پزشکی و روان شناسی و غیره به عنوان مشاوره استفاده میشود.
ماده 4- وظایف و اختیارات:
وظایف واحد ارشاد و امداد خانواده برای رفع مسائل و مشکلات خانوادههایی که به دادگاه مدنی خاص مراجعه میکنند بدین قرار است:
1- رسیدگی به کلیه پروندههای راجع به دعاوی خانواده که در دادگاه مطرح میشود.
تبصره- دادگاه پروندههای مطرح شده را برای بررسی کارشناسی به واحد ارشاد و امداد خانواده میفرستد.
2- بررسی شکایات و سعی در رفع و حل مشکلات خانوادهها در حیطه وظایف و اختیارات دادگاه مدنی خاص بر اساس روشهای اسلامی مانند دعوت از طرفین دعوا یا نزدیکان آنها و راهنمایی برای انتخاب حکمین قبل از طرح دعوا در دادگاه.
تبصره- در صورت لزوم از بانوان حقوق دان واجد شرایط وکالت به منظور دفاع از زنان بی بضاعت دعوت میشود.
3- نظریه واحد همراه با مستندات پرونده به دادگاه ارائه میشود تا در حد نظریه کارشناسی برای دادگاه قابل اعتبار باشد.
4- راهنمایی کامل طرفین برای پیگیری اجرای احکام صادر شده از دادگاه.
5- پیگیری اجرای احکام ارجاع شده از طرف دادگاه، در بخش امداد و ارائه گزارش عملکرد نیروهای انتظامی به دادگاه.
ماده 5- شیوه اجرای طرح:
1- آئیننامه اجرایی این طرح به تصویب رئیس دادگاه مدنی خاص میرسد.
2- اعتبارات مالی واحد همه ساله در بودجه وزارت دادگستری منظور میشود.
3- ارزیابی عملکرد سالیانه این واحد به وسیله قوه قضائیه انجام میشود و نتیجه مورد بهرهبرداری شورای فرهنگی و اجتماعی زنان به منظور اجرای بند 1 آئیننامه تشکیل شورا قرار میگیرد.