آئین‌نامه قانون وکالت
مصوب 19/3/1316

فصل اول – در تعیین وکلاء محدود و کارگشایان و درخواست پروانه وکالت
ماده 1 و 2- منسوخ شده است.
ماده 3- برنامه امتحانات کارگشایان عبارت است از:
1- کلیات قانون اصول محاکمات حقوقی.
2- کلیات قانون اصول محاکمات جزائی.
3- کلیات قانونی مدنی.
4- کلیات قانون مجازات عمومی.
5- کلیات قوانین و نظامنامه‌های ثبت و اسناد و املاک.
6- قانون و نظامات راجعه به وکالت.
7- کلیات قوانین تجاری.
ماده 4- امتحان کتبی و شفاهی است و حداکثر نمرات شش است. شش خیلی خوب- پنج خوب- چهار کافی- سه قابل قبول- دو بد- یک خیلی بد.
ماده 5- برای قبول شدن در امتحان حداقل معدل کتبی و شفاهی نباید از سه کمتر باشد و معهذا هر داوطلبی که دارای یک نمره یک یا دو نمره دو باشد مردود است.
ماده 6 الی 15 – منسوخ شده است.
ماده 16- تقاضای رسیدگی از محکمه انتظامی که در ماده 12 قانون وکالت مقرر است به وسیله عوض حال به عمل می‌آید و هر گاه معترض مستنداتی داشته باشد و ضمیمه عرض حال ننماید پس از ابلاغ عرض حال به قسمت تشکیلات وکلاء دیگر سندی از او پذیرفته نخواهد شد.
ماده 17- عرض حال باید در دو نسخه تنظیم و یک نسخه از آن را دفتر دیوان عالی تمیز در ظرف پنج روز از تاریخ وصول به قسمت تشکیلات وکلاء بفرستند.
ماده 18-هر گاه اختلاف صلاحیت علمی تقاضا کننده برای شغل وکالت یا برای درجه مورد تقاضا باشد محکمه انتظامی اختیاری از معلومات او به عمل خواهد آورد اختبار مزبور کتبی و شفاهی است و هر گاه راجع به صلاحیت اخلاقی تقاضا کننده باشد محکمه عالی انتظامی اظهارات نماینده دفتر کل بازرسی تشکیلات وکلاء را استماع خواهد نمود.
ماده 19 الی 33- منسوخ شده است.

فصل دوم- در تشکیلات کانون وکلاء و معاضدت قضائی
ماده 34- موسسه معاضدت قضائی در مرکز است و دارای شعب ذیل می‌باشد:
1- دبیرخانه.
2- شعبه عرایض.
3- شعبه قضائی.
ماده 35- کارکنان معاضدت قضائی باید حتی‌المقدور از بین وکلاء عدلیه انتخاب شوند و ممکن است برای آنها حق‌الزحمه در بودجه کانون منظور شود.
ماده 36- تقاضای معاضدت به دبیرخانه موسسه مزبور داده می‌شود کسانی که دور از مرکز معاضدت قضائی هستند می‌توانند مستقیماً یا توسط کانون محل در صورتی که تشکیل شده باشد و یا به وسیله دفتر عدلیه اقامت خود تقاضا نمایند. در این صورت کانون یا دفتر عدلیه محل موظف است تقاضانامه را به انضمام مستندات و مدارکی که به موجب ماده (37) این نظامنامه مقرر است در اسرع اوقات به دبیرخانه معاضدت قضائی ارسال دارند.
ماده 37- در صورتی که معاضدت قضائی لازم بداند که توضیحاتی از تقاضا کننده بخواهد مشارالیه به وسیله نامه یا اخطار احضار می‌شود ولی هر گاه اقامتگاه متقاضی خارج از مرکز معاضدت قضائی باشد تحقیقات به وسیله یکی از وکلاء یا دفتر عدلیه محل یا پارکه محل اقامت تقاضا کننده به عمل می‌آید:
1- تصدیق از معتمدین یا کلانتری محل اقامت تقاضا کننده مبنی بر عدم قدرت او برای تادیه حق‌الوکاله.
2- رونوشت مدارک دعوی.
ماده 38- معاضدت قضائی می‌تواند تحقیقاتی در دلایل دعوی بنماید و هر گاه تشخیص دهد که مقصود تقاضا کننده سوء استفاده و شرخری است از تعیین وکیل خودداری و تقاضا را رد می‌نماید.
ماده 39- در صورت رد، تقاضا کننده می‌تواند در ظرف ده روز به هیات مدیره کانون شکایت کند. رای هیات مدیره قطعی است.
ماده 40- کلیه ارجاعاتی که از ظرف معاضدت قضائی در حدود صلاحیت موسسه به وکلاء یا دفاتر عدلیه یا پارکه می‌شود باید به اسرع وقت انجام گیرد.
ماده 41- شعبه عرایض پس از وصول عرضحال به طریق ذیل اقدام خواهد نمود:
هر گاه عرضحال ناقص باشد نواقص آن را به دفتر دستور خواهد داد و اگر عرضحال کامل باشد عقیده خود را در پیشرفت دعوی خواهد نوشت و در صورتی که پیشرفت داشته باشد آن را به شعبه قضائی تسلیم خواهد نمود. شعبه قضائی وکیلی را برای تقاضا کننده معین می‌نماید.
ماده 42- ابلاغات در سه نسخه صادر می‌شود:
نسخه اول به تقاضا کننده داده خواهد شد و نسخه ثانی در پرونده مربوطه بایگانی و نسخه ثالث برای ابلاغ به وکیل انتخابی به دفتر کانون ارسال خواهد شد.
ماده 43- وکیل منتخب مکلف است قرارداد حق‌الوکاله تنظیم نموده نسخه دوم آن را با رسید وکالتنامه به دبیرخانه معاضدت قضائی بفرستد و پس از ختم دعوی در صورتی که موکل محکوم له واقع شود و خمس حق‌الوکاله را که در قرارداد تنظیمی مقرر است وصول و به صندوق کانون ایصال دارد مگر اینکه ثابت نماید که دریافت حق‌الوکاله قانوناً غیر مقدور است.
ماده 44- وکیل انتخابی باید از جریان کار مرجوع شعبه قضائی را مطلع دارد.
ماده 45- وکیل انتخابی می‌تواند از شعبه قضائی موسسه راجع به طرز اقداماتی که لازم است مشورت کند.
ماده 46- در مواردی که انجام مقدمات و تشریفات مربوط به معاضدت قضائی موجب انقضاء موعدی از تقاضا کننده بشود رئیس کانون می‌تواند مستقیماً وکیل انتخاب نماید مشروط به اینکه تقاضانامه از حیث ضمائم کامل باشد.
ماده 47- قرارداد حق الوکاله معاضدتی به اسم معاضدت قضائی تنظیم می‌شود و مامور وصول حق کانون محاسبات موسسه مزبور است.
ماده 48- نمونه اوراق تقاضانامه و سایر اوراق مربوط به امور معاضدت را هیات مدیره کانون تعیین خواهد نمود.
ماده 49- دفتر معاضدت مکلف است اطلاعاتی که از طرف وکیل انتخابی واصل می‌شود به موکل ابلاغ نماید.
ماده 50 الی 53- منسوخ شده است.

فصل چهارم- در تکالیف و تشکیلات دارالوکاله
ماده 54- وکلاء عدلیه مکلفند محل سکونت خود را کتباً به قسمت تشکیلات وکلاء اطلاع دهند و در صورتی که محل سکونت خود را تغییر دهند مراتب را با قید محل اقامت جدید در ظرف 24 ساعت به قسمت مزبور بنویسند.
ماده 55- وکلاء مکلفند دارای دفاتر ذیل باشند:
1- دفتر ثبت.
2- دفتر رسید اسناد موکلین.
3- دفتر درآمد و هزینه دارالوکاله و موکلین.
دفاتر مزبور مطابق دستور قسمت تشکیلات وکلا تنظیم و نگاهداری خواهد شد و باید در اولین اخطار قسمت مزبور یا پارکه وکلاء ارائه و تسلیم شود.
ماده 56- وکلاء عدلیه مکلفند برای هر گونه وجهی که از موکل به منظور حق‌الوکاله یا مخارج محاکمه یا مسافرت و یا سایر مخارج قانونی دریافت می‌کنند قبض رسید مخصوص که مطابق نمونه موجوده در دفتر کانون وکلاء است به موکل بدهند و صریحاً قید نمایند وجه ماخوذه بابت حق‌الوکاله است یا سایر مخارج قانونی.
ماده 57- وکلاء باید در مقابل هر سندی که از موکل دریافت می‌کنند اعم از اینکه سند مزبور اصل باشد یا رونوشت مصدق، رسیدی مطابق نمونه مخصوص که در کانون وکلاء موجود است به موکل بدهند و نوع سند و مفاد و تاریخ آن را در ورقه رسید قید نمایند.
ماده 58- وکلاء مکلفند همه ساله در مهر و فروردین ماه صورت حساب شش ماه گذشته را برای موکل بفرستند صورت حساب تفصیلی است و رونوشت آن در پرونده مربوط به موکل بایگانی می‌شود.
ماده 59- وکلاء مکلفند در ظرف 24 ساعت پس از اعلام تعلق پروانه وکالت و دفاتر وکالتی خود را در مرکز به قسمت تشکیلات وکلاء و در ولایات به مدعیان عمومی که سمت نمایندگی دفتر کل بازرسی و تشکیلات وکلاء را دارند تسلیم نمایند که تا تعیین تکلیف قطعی آنها در پرونده آنها بایگانی شود این ماده شامل اشخاصی که قبل از اجراء قانون وکالت معلق گردیده‌اند نیز می‌باشد و تا تعیین تکلیف قطعی پروانه و دفاتر در پرونده وکیل معلق موقتاً بایگانی می‌شود متخلف به مجازات انتظامی از درجه چهار به بالا محکوم خواهد شد.
ماده 60- وکلاء عدلیه و کارگشایان نباید بالاتر از درجه‌ای که دارند قبول وکالت نمایند.
ماده 61- وکلاء عدلیه و کارگشایان نباید:
1- در امور وکالتی ایجاد وسائط نمایند.
2- برای تعویق حق طرف از وکالت موکل استعفا داده و سپس به وسیله وکالتنامه جدیدی همان دعوی را تعقیب نمایند.
3- برای تطویل محاکمه و تعویق در احقاق حق ادعای جعل و یا تعیین جاعل نمایند و یا به طور کلی موجبات تطویل محاکمه را فراهم آورند.
ماده 62- وکلا مکلفند لوایح و نوشتجات خود را طبق اوراق مخصوص که در لوحه آن نام و محل اقامت خود و دارالوکاله مربوطه را قید کرده باشند به محاکم تسلیم نمایند و حتی‌المقدور ماشین تحریر استعمال نموده و یا مکاتبات را با خط خوب و خوانا بنویسند.
ماده 63- وکلاء مکلفند وکالت‌نامه‌هائی که از موکلین دریافت می‌دارند طبق اوراق مخصوصی که برای این کار مقرر است تنظیم و به موکل بدهند متخلف در وهله اول به سه ماه انفصال و در صورت تکرار ممنوع‌الوکاله خواهد شد.
ماده 64- وکلاء درجه اول مکلفند برای پذیرائی موکلین و انجام وظایف وکالتی خودداری دارالوکاله که مطابق نظامات ذیل باشد باشند:
1- محل آن مناسب و به قسمت تشکیلات وکلا اطلاع داده شده باشد.
2- لااقل دارای یک نفر وکیل که سمت معاونت دارالوکاله را خواهد داشت باشد و به اندازه کافی عضو تحریری داشته باشد.
3- همه روزه لااقل چهار ساعت برای پذیرائی ارباب رجوع مفتوح و ساعات پذیرائی در درب ورود اعلام شده باشد و یک نفر عضو برای انجام تقاضای ارباب رجوع حاضر باشد.
4- دارای ثبت و بایگانی منظم باشد و برای هر موکل پرونده که محتوی کلیه اقداماتی که شده باشد.
5- دفتر نماینده به نام موکلین داشته باشند.
ماده 65- وکلاء عدلیه نباید به هیچ عنوان و عذری عرض حال که از حیث تمبر ناقص باشد به محاکم تقدیم دارند.

فصل پنجم- در لباس
ماده 66- وکلاء درجه اول و دوم عدلیه مکلفند در موقع محاکمات جنائی و در سایر محاکماتی که قضات با لباس قضائی هستند و همچنین در مواردی که از طرف قسمت تشکیلات وکلاء به آنها ابلاغ می‌شود با لباس مخصوص وکالت حاضر شوند استعمال لباس وکالت غیر از موارد فوق ممنوع است.
ماده 67- لباس مخصوص وکالت عبارت است از لباده و کلاه مشکی و یقه لب شکسته سفید و دستمال گردن سفید چین‌دار مطابق نمونه که در قسمت تشکیلات وکلاء موجود است با شلوار و کفش و جوراب مشکی استعمال می‌شود.
ماده 68- داشتن لباس وکالت برای وکلاء درجه اول و دوم اجباری است.
ماده 69- لباس اعضای هیات مدیره دارای مشخصات ذیل است:
مغزی طلائی در طرفین پارچه که از شانه چپ به طرف جلو آویخته شده (اپی تژ) و علامت کانون که روی آن در قسمت پائین ملیله دوزی شده باشد.
دوره کلاه و روی (اپی تژ) لباس رئیس کانون ملیله دوزی به شکل برگ گل سرخ که طرفین آن دارای نوار ملیله دوزی به عرض 2 سانتیمتر است.
لباس نایب رئیس مطابق لباس رئیس است به استثناء ملیله دوزی طرفین برگ گل سرخ.
ماده 70- علامت ممیزه لباس وکلائی که دارای درجه علمی لیسانس هستند عبارت از پوست سفیدی است به عرض شش سانتیمتر که در آخر (اپی تژ) در جلو و پشت دوخته می‌شود اعضاء موسس کانون مرکزی می‌توانند علامت کانون را در روی (اپی تژ) استعمال نمایند. برای استعمال علائم ممیزه مندرجه در این ماده باید قبلاً از طرف دفتر کل بازرسی و تشکیلات وکلاء تحصیل اجازه نمود.