مقررات حمل و نقل بار در راهها
الف- بار محوری
تعریف- فشار یا نیروی وزن وارده از سوی هر یک از محورهای وسایل نقلیه بر سطح راه را بار محوری مینامند.
حداکثر فشار وارد از محورهای راهنما، منفرد و زوج بر سطح راه نباید از حدود ذیل تجاوز نماید.
1- محور راهنما (دوچرخ) شش تن
2- محور منفرد (چهار چرخ) سیزده تن
3- محور زوج (هشت چرخ) بیست تن
تبصره 1- برای استفاده از حداکثر فشار تعیین شده در فوق اندازه لاستیک چرخها نباید از 20*750 کمتر باشد.
تبصره 2- چنانچه فاصله دو محور مجاور از یکدیگر کمتر از دو متر باشد، آن دو محور را روی هم محور زوج نامند و اگر فاصله از دو متر بیشتر باشد هر کدام محور منفرد محسوب میشود.
ب- وزن مجاز کامیونها
حداکثر وزن کامیون با بار آن نباید از حدود ذیل تجاوز نماید:
- کامیون دو محور 19 تن
- کامیون سه محور 26 تن
ج- وزن مجاز وسایل نقلیه مفصل دار
اول- کامیون نیمه یدک (بارگیر مستقیماً به وسیله چرخ پنجم به کامیون اتصال دارد) شامل:
1- تریلی سه محور ده چرخ بیست و شش تن
2- چهار محور چهارده چرخ سی و دو تن (چنانچه فاصله بین دو محور عقب تریلی از دو متر تجاوز نماید. حداکثر وزن مجاز (تریلی با محموله)، 36 تن میباشد.)
3- تریلی پنج محور دوازده چرخ سی و چهار تن
تبصره- در صورتی که مشخصات چرخهای تریلی بیش از اندازه معمول باشد، میزان ظرفیت حمل اضافی مشخص و با مجوز واحدهای ذیربط سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای حداکثر وزن (تریلی با محموله) تا 38 تن اجازه عبور داده میشود.
4- تریلی پنج محور هیجده چرخ چهل تن
دوم- کامیون با یدک (بارگیر به طور غیرمستقیم به وسیله صفحه گردان و مالبند و قفل و پین به کامیون متصل میشوند.) شامل:
1- کامیون دو محور شش چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی تن (کامیون شانزده تن- یدک چهارده تن).
2- کامیون دو محور شش چرخ با یدک سه محور ده چرخ سی و دو تن (کامیون شانزده تن- یدک پانزده تن).
3- کامیون سه محور ده چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی و هشت تن (کامیون بیست و دو تن- یدک شانزده تن).
4- کامیون سه محور ده چرخ با یدک سه محور ده چرخ چهل تن (کامیون بیست و دو تن- یدک هیجده تن).
تبصره 1- حداکثر وزن کامیون و یا وسایط نقلیه مفصلدار با بار نباید از میزان معین شده در کارت مشخصات آن تجاوز نماید.
تبصره 2- در بعضی از راههای کشور که دارای شرایط فنی ویژهای میباشد، سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای محدودیت به وجود آمده در خصوص ابعاد و وزن وسایل نقلیه را اعلام مینماید.
د- ابعاد
ابعاد وسایط نقلیه با بار آن نباید از حدود زیر تجاوز نماید.
1- حداکثر عرض: دو متر و شصت سانتیمتر.
2- حداکثر ارتفاع: چهار متر و نیم (در راههای چالوس و هراز 8/3 متر).
3- حداکثر طول:
- کامیون دو محور با بار آن ده متر
- کامیون سه محور با بار آن دوازده متر
- تریلی با بار آن شانزده متر
- کامیون با یدک هیجده متر و سی و پنج سانتیمتر
تبصره 1- محموله پس از بارگیری وسایط نقلیه باربری نباید از جلو کامیون بیش از پنجاه سانتیمتر و از عقب آن بیش از سه متر بیرون باشد. قسمتی از بار که از کامیون و یا یدک و یا تریلی خارج میشود، باید به طور خیلی واضح در شب به وسیله چراغ قرمز و در روز به وسیله پرچم قرمز مشخص گردد.
تبصره 2- وسایط نقلیهای که ابعاد و وزن آنها از حدود فوقالذکر تجاوز نماید، به هیچ وجه اجازه حرکت در راهها را ندارد. مگر آنکه بار اضافی را تخلیه نمایند.
تبصره 3- متخلفین از این مقررات ضمن الزام به اجرای تبصره 2 ملزم به پرداخت حداکثر جریمه قانونی تخلف عدول از مقررات و پرداخت خسارت وارده به راه میباشند که توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای برآورد خواهد شد. لذا لازم است متخلفین به واحدهای سازمان مزبور هدایت شوند.
تبصره 4- چنانچه حمل محمولههایی که غیر قابل تقسیم بوده، و وزن و ابعادشان نیز از حدود یاد شده تجاوز نماید و از محلی به محل دیگر از طریق جاده ضرورت یابد، لازم است با مجوز (کامپیوتری) سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای و واحدهای تابعه آن در استانها ترتیب حمل و نقل این قبیل اشیاء داده شود. در این قبیل موارد پس از آن در استانها ترتیب حمل و نقل این قبیل اشیاء داده شود. در این قبیل موارد پس از بررسی بر اساس ضوابط تعیین شده شرایط حمل و نقل اعلام خواهد شد. این شرایط شامل سرعت، ساعت حرکت، مسیر، پیشبینیهای لازم به منظور جلوگیری از تصادم و ایجاد خسارت به راه و ابنیه فنی و غیره بوده و واحدهای انتظامی و سازمانهای مسئول مراقبت و نظارت خواهند نمود تا شرایط و ضوابط تعیین شده دقیقاً اجرا گردد.
تردد تریلیهای 5 محور 12 چرخ با وزن کل حداکثر 40 (چهل) تن با لاستیکهای نوع رادیال با عرض حداکثر 5/36 (سی و شش و نیم) سانتیمتر برای چرخهای بارگیر در مسیرهای ترانزیتی کشور بلامانع میباشد.
در خصوص الحاقیه مقررات حمل و نقل بار در راههای کشور موضوع کنترل ظرفیت کل وسایل نقلیه با ظرفیت کمتر از 19 تن نظیر کامیون بنز 911 و خاور 808 و 608 با عنایت به اینکه در تعدادی از وسایل نقلیه مغایرتهایی بین ظرفیت مندرج در کارت مشخصات وسایل نقلیه با ظرفیت ناخالص مشاهده میگردد. به منظور رفع مشکل و تطبیق وسایل نقلیه فوق با استاندارد، ظرفیت کل وسایل نقلیه (وزن ناخالص) به شرح زیر اعلام میگردد.
- کامیون بنز 911 11 تن
- خاور 808 5/8 تن
- بادسان 14 B 6 7 تن
- بادسان 14 B 8 5/8 تن
- دیگر انواع کامیون و کامیونت با ظرفیت کمتر از 19 تن متعاقباً اعلام میگردد.