هبه و تعیین وضعیت آن پس از فوت واهب
پرسش: حدود 20سال پیش پدر من یک تکه زمین جهت ساخت یک مدرسه پنج کلاسه به اموزش و پرورش واگزار کرده به شرط اینکه یک مدرسه با نام فرزند شهیدش ساخته شود و همراه این زمین مقداری پول داده است که این مدرسه ساخته شود حدود 10 سال پیش پدر من فوت کرده اما تا اکنون که 20 سال از زمان واگزاری گذشته است هیچ اقدامی صورت نگرفته است . آیا وراث می توانند زمین را پس گرفته و به ارگان دیگری جهت ساخت واگزار نمایند ؟ با تشکر
پاسخ: باسلام
اگر واگذاری زمین جهت ساخت مدرسه در قالب هبه باشد و اداره محترم آموزش و پرورش زمین مبحوث عنه را قبض ( تصرف ) ننموده باشند که هبه باطل است در غیر این صورت ( به شرط قبض هبه ) با فوت واهب ( پدر جناب عالی ) هبه لازم بوده و غیر قابل رجوع می باشدکه قانون مربوط به هبه در ذیل عینا ذکر می شود .
ماده 795 و به بعد قانون مدنی « هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند. تملیک کننده واهب، طرف دیگر را متهّب، مالی را که مورد هبه است عین موهوبه میگویند.
ماده 796- واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد.
ماده 797- واهب باید مالک مالی باشد که هبه میکند.
ماده 798- هبه واقع نمیشود مگر با قبول و قبض متهّب، اعم از اینکه مباشر قبض خود متهّب باشد یا وکیل او؛ و قبض بدون اذن واهب اثری ندارد.
ماده 799- در هبه به صغیر یا مجنون یا سفیه، قبض ولی معتبر است.
ماده 800- در صورتی که عین موهوبه در ید متهّب باشد محتاج به قبض نیست.
ماده 801- هبه ممکن است معوض باشد و بنابراین واهب میتواند شرط کند که متهّب مالی را به او هبه کند یا عمل مشروعی را مجاناً بجا آورد.
ماده 802- اگر قبل از قبض واهب یا متهّب فوت کند هبه باطل میشود.
ماده 803- بعد از قبض نیز واهب میتواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند، مگر در موارد ذیل:
1- در صورتی که متهّب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد؛
2- در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد؛
3- در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهّب خارج شده یا متعلق حق غیرواقع شود، خواه قهراً مثل اینکه متهّب بواسطه فلس محجور شود، خواه اختیاراً مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود؛
4- در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.
ماده 804- در صورت رجوع واهب، نماآت عین موهوبه اگر متصل باشد مال واهب، و اگر منفصل باشد مال متهّب خواهد بود.
ماده 805- بعد از فوت واهب یا متهّب رجوع ممکن نیست.»
اگر واگذاری زمین جهت ساخت مدرسه در قالب هبه باشد و اداره محترم آموزش و پرورش زمین مبحوث عنه را قبض ( تصرف ) ننموده باشند که هبه باطل است در غیر این صورت ( به شرط قبض هبه ) با فوت واهب ( پدر جناب عالی ) هبه لازم بوده و غیر قابل رجوع می باشدکه قانون مربوط به هبه در ذیل عینا ذکر می شود .
ماده 795 و به بعد قانون مدنی « هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند. تملیک کننده واهب، طرف دیگر را متهّب، مالی را که مورد هبه است عین موهوبه میگویند.
ماده 796- واهب باید برای معامله و تصرف در مال خود اهلیت داشته باشد.
ماده 797- واهب باید مالک مالی باشد که هبه میکند.
ماده 798- هبه واقع نمیشود مگر با قبول و قبض متهّب، اعم از اینکه مباشر قبض خود متهّب باشد یا وکیل او؛ و قبض بدون اذن واهب اثری ندارد.
ماده 799- در هبه به صغیر یا مجنون یا سفیه، قبض ولی معتبر است.
ماده 800- در صورتی که عین موهوبه در ید متهّب باشد محتاج به قبض نیست.
ماده 801- هبه ممکن است معوض باشد و بنابراین واهب میتواند شرط کند که متهّب مالی را به او هبه کند یا عمل مشروعی را مجاناً بجا آورد.
ماده 802- اگر قبل از قبض واهب یا متهّب فوت کند هبه باطل میشود.
ماده 803- بعد از قبض نیز واهب میتواند با بقاء عین موهوبه از هبه رجوع کند، مگر در موارد ذیل:
1- در صورتی که متهّب پدر یا مادر یا اولاد واهب باشد؛
2- در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد؛
3- در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهّب خارج شده یا متعلق حق غیرواقع شود، خواه قهراً مثل اینکه متهّب بواسطه فلس محجور شود، خواه اختیاراً مثل اینکه عین موهوبه به رهن داده شود؛
4- در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.
ماده 804- در صورت رجوع واهب، نماآت عین موهوبه اگر متصل باشد مال واهب، و اگر منفصل باشد مال متهّب خواهد بود.
ماده 805- بعد از فوت واهب یا متهّب رجوع ممکن نیست.»