امانت داری و استرداد انها به مالک یا اشخاص دیگر
پرسش: با سلام و خسته نباشید مدارک یکی از دوستانم به صورت امانت به من داده شده بود - فردی که امانت را داده بود به یکی از دوستانش می گوید که امانتی را از من بگیرد به علت اینکه امانتی او شامل مدارک شناسایی و پولی و اعتباری بوده و اعتماد به شخصی که فرستاده بود نداشتم ، از واگذاری امانت به فرستاده وی خودداری کردم آیا کسی که امانتی را به من داده می تواند علیه من شکایت کند؟ آیا کار من اشتباه بوده است؟ ممنون
پاسخ: باسلام
اقدام شما در عدم سپردن اسناد امانی به غیر از صاحب آن ستودنی است و بنا به فرمایش قرآن کریم و تذکر عدیده قانونی ، امانت ( هر چه که باشد ) باید به اهل و صاحب آن و یا وکیل یا نماینده قانونی مالک تحویل شود و شخص مراجعه کننده به شما که مطالبه مال امانی بنا به سفارش مالک را نموده است باید مدرک متقن دال بر دستور مالک مبنی بر سپردن اموال به ایشان تسلیم شما میکرد که چون چنین نکرده سرکار عالی باید اموال امانی را به مالک ( شخص مودع ) تحویل و رسید دریافت نمایید .
مبحث دوم: در تعهدات امین ( قانون مدنی )
ماده 612- امین باید مال ودیعه را به طوری که مالک مقرر نموده حفظ کند و، اگر ترتیبی تعیین نشده باشد،آن را به طوری که نسبت به آن مال متعارف است حفظ کند، والا ضامن است.
ماده 613- هرگاه مالک برای حفاظت مال ودیعه ترتیبی مقرر نموده باشد و امین از برای حفظ مال تغییر آن ترتیب را لازم بداند، می‌تواند تغییر دهد، مگر اینکه مالک صریحاً نهی از تغییر کرده باشد که در این صورت ضامن است.
ماده 614- امین ضامن تلف یا نقصان مالی که به او سپرده شده است نمی‌باشد، مگر در صورت تعدی یا تفریط.
ماده 615- امین در مقام حفظ مسئول وقایعی نمی‌باشد که دفع آن از اقتدار او خارج است.
ماده 616- هر گاه رد مال ودیعه مطالبه شود و امین از رد آن امتناع کند، از تاریخ امتناع احکام امین به او مترتب نشده و ضامن تلف و هر نقص یا عیبی است که در مال ودیعه حادث شود، اگر چه آن عیب یا نقص مستند به فعل او نباشد.
ماده 617- امین نمی‌تواند غیر از جهت حفاظت تصرفی در ودیعه کند یا به نحوی از انحاء از آن منتفع گردد، مگر با اجازه صریح یا ضمنی امانت‌گذار، والا ضامن است.
ماده 618- اگر مال ودیعه در جعبه سربسته یا پاکت مختوم به امین سپرده شده باشد، حق ندارد آن را باز کند والا ضامن است.
ماده 619- امین باید عین مالی را که دریافت کرده است رد نماید.
ماده 620- امین باید مال ودیعه را به همان حالی که در موقع پس دادن موجود است مسترد دارد و نسبت به نواقصی که در آن حاصل شده و مربوط به عمل امین نباشد ضامن نیست.
ماده 621- اگر مال ودیعه قهراً از امین گرفته شود و مشارالیه قیمت یا چیز دیگری بجای آن اخذ کرده باشد، باید آنچه را که در عوض گرفته است به امانت‌گذار بدهد، ولی امانت‌گذار مجبور به قبول آن نبوده و حق دارد مستقیماً به قاهر رجوع کند.
ماده 622- اگر وارث امین مال ودیعه را تلف کند، باید از عهده مثل یا قیمت آن برآید، اگر چه عالم به ودیعه بودن مال نبوده باشد.
ماده 623- منافع حاصل از ودیعه مال مالک است.
ماده 624- امین باید مال ودیعه را فقط به کسی که آن را از او دریافت کرده است یا قائم مقام قانونی او یا به کسی که مأذون در اخذ می‌باشد مسترد دارد و اگر بواسطه ضرورتی بخواهد آن را رد کند و به کسی که حق اخذ دارد دسترس نداشته باشد باید به حاکم رد نماید.
ماده 625- هر گاه مستحق للغیر بودن مال ودیعه محقق گردد، باید امین آن را به مالک حقیقی رد کند و اگر مالک معلوم نباشد تابع احکام مجهول المالک است.»
اقدام شما در عدم سپردن اسناد امانی به غیر از صاحب آن ستودنی است و بنا به فرمایش قرآن کریم و تذکر عدیده قانونی ، امانت ( هر چه که باشد ) باید به اهل و صاحب آن و یا وکیل یا نماینده قانونی مالک تحویل شود و شخص مراجعه کننده به شما که مطالبه مال امانی بنا به سفارش مالک را نموده است باید مدرک متقن دال بر دستور مالک مبنی بر سپردن اموال به ایشان تسلیم شما میکرد که چون چنین نکرده سرکار عالی باید اموال امانی را به مالک ( شخص مودع ) تحویل و رسید دریافت نمایید .
مبحث دوم: در تعهدات امین ( قانون مدنی )
ماده 612- امین باید مال ودیعه را به طوری که مالک مقرر نموده حفظ کند و، اگر ترتیبی تعیین نشده باشد،آن را به طوری که نسبت به آن مال متعارف است حفظ کند، والا ضامن است.
ماده 613- هرگاه مالک برای حفاظت مال ودیعه ترتیبی مقرر نموده باشد و امین از برای حفظ مال تغییر آن ترتیب را لازم بداند، می‌تواند تغییر دهد، مگر اینکه مالک صریحاً نهی از تغییر کرده باشد که در این صورت ضامن است.
ماده 614- امین ضامن تلف یا نقصان مالی که به او سپرده شده است نمی‌باشد، مگر در صورت تعدی یا تفریط.
ماده 615- امین در مقام حفظ مسئول وقایعی نمی‌باشد که دفع آن از اقتدار او خارج است.
ماده 616- هر گاه رد مال ودیعه مطالبه شود و امین از رد آن امتناع کند، از تاریخ امتناع احکام امین به او مترتب نشده و ضامن تلف و هر نقص یا عیبی است که در مال ودیعه حادث شود، اگر چه آن عیب یا نقص مستند به فعل او نباشد.
ماده 617- امین نمی‌تواند غیر از جهت حفاظت تصرفی در ودیعه کند یا به نحوی از انحاء از آن منتفع گردد، مگر با اجازه صریح یا ضمنی امانت‌گذار، والا ضامن است.
ماده 618- اگر مال ودیعه در جعبه سربسته یا پاکت مختوم به امین سپرده شده باشد، حق ندارد آن را باز کند والا ضامن است.
ماده 619- امین باید عین مالی را که دریافت کرده است رد نماید.
ماده 620- امین باید مال ودیعه را به همان حالی که در موقع پس دادن موجود است مسترد دارد و نسبت به نواقصی که در آن حاصل شده و مربوط به عمل امین نباشد ضامن نیست.
ماده 621- اگر مال ودیعه قهراً از امین گرفته شود و مشارالیه قیمت یا چیز دیگری بجای آن اخذ کرده باشد، باید آنچه را که در عوض گرفته است به امانت‌گذار بدهد، ولی امانت‌گذار مجبور به قبول آن نبوده و حق دارد مستقیماً به قاهر رجوع کند.
ماده 622- اگر وارث امین مال ودیعه را تلف کند، باید از عهده مثل یا قیمت آن برآید، اگر چه عالم به ودیعه بودن مال نبوده باشد.
ماده 623- منافع حاصل از ودیعه مال مالک است.
ماده 624- امین باید مال ودیعه را فقط به کسی که آن را از او دریافت کرده است یا قائم مقام قانونی او یا به کسی که مأذون در اخذ می‌باشد مسترد دارد و اگر بواسطه ضرورتی بخواهد آن را رد کند و به کسی که حق اخذ دارد دسترس نداشته باشد باید به حاکم رد نماید.
ماده 625- هر گاه مستحق للغیر بودن مال ودیعه محقق گردد، باید امین آن را به مالک حقیقی رد کند و اگر مالک معلوم نباشد تابع احکام مجهول المالک است.»
