مصوب 19/9/1373

فصل اول – تشکیلات و روش کار
ماده 1- کمیسیون عفو و بخشودگی از پنج نفر اشخاص آشنا به احکام شرع انور و قانون و تشکیلات قوه قضائیه تشکیل می‌گردد که توسط رئیس محترم قوه قضائیه به محضر مقام معظم رهبری مدظله‌العالی پیشنهاد شده و پس از تایید معظم له از سوی رئیس محترم قوه قضائیه برای سه سال انتخاب می‌شوند.
تبصره 1- اعضاء از بین خود یک نفر را به عنوان رئیس و یک نفر را به عنوان دبیر انتخاب می‌نمایند.
تبصره 2- جلسات کمیسیون با حضور حداقل سه نفر از اعضاء رسمیت خواهد یافت و اتخاذ تصمیم با اکثریت اعضاء حاضر در جلسه خواهد بود.
ماده 2- کمیسیون عفو و بخشودگی در حد نیاز و تشخیص در مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها هیاتی مرکب از رئیس دادگستری، قاضی تحقیق زندان و رئیس زندان را برای بررسی وضعیت متقاضیان عفو و اعلام نظر به کمیسیون تشکیل خواهد داد ریاست هیات با رئیس دادگستری خواهد بود.
تقاضاهای رسیده به کمیسیون عفو از ناحیه محکومین و خانواده آنان جهت بررسی و اعلام نظر به کمیسیون عفو، به روسای هیات‌های مذکور در این ماده ارسال خواهد شد.
ماده 3- هیات‌های مذکور پس از انجام تحقیقات لازم و اخذ نظریه اداره اطلاعات در رابطه با گروهک‌ها و محکومین امنیتی و نظریه ستاد مواد مخدر در رابطه با محکومین مواد مخدر، نظر سازمان قضائی نیروهای مسلح در رابطه با محکومین نظامی، گزارش کاملی از وضعیت محکومین استان را به طور مستدل و مستند همراه با جمع‌بندی و پیشنهاد به کمیسیون عفو و بخشودگی ارسال می‌نمایند.
ماده 4- کمیسیون عفو به طور مرتب تشکیل جلسه داده و پیشنهادات واصله از هیات‌ها را بررسی و در صورت تصویب فهرست اسامی این قبیل محکومین توسط رئیس کمیسیون عفو تقدیم ریاست محترم قوه قضائیه خواهد شد.
ماده 5- ریاست قوه قضائیه در صورت تایید مصوبات کمیسیون عفو فهرست اسامی مورد تصویب کمیسیون را حداقل 15 روز قبل از یکی از مناسبت‌های مقرره با محضر مقام معظم رهبری پیشنهاد و نتیجه را جهت اجراء به ریاست کمیسیون عفو اعلام می‌نمایند.
ماده 6- ریاست کمیسیون عفو بلافاصله پس از دریافت فرمان عفو فهرست اسامی عفو شدگان را به اداره عفو و بخشودگی جهت ابلاغ به دادسراهای مجری حکم ارسال می‌دارد.
ماده 7- کمیسیون عفو در اجرای منویات مقام معظم رهبری و رسیدگی دقیق و تامین مصالح فردی و اجتماعی محکومین و جلوگیری از سوء استفاده‌های احتمالی و اینکه اعمال عفو، اجرای کیفر را بی هدف جلوه ندهد و درک واقعی و عمیق مسائل مبتلی به محکومین و خانواده آنان و اطلاع از موقعیت‌های اجتماعی و سیاسی و بافت مناطق و احراز ضرورت یا عدم ضرورت اعمال عفو در نقاط مختلف کشور، موظف است در موارد لازم به شهرستان‌ها و استان‌ها عزیمت و با همکاری هیات‌های مذکور در ماده 2 وضعیت محکومین را بررسی و اعلام نظر نماید.
تبصره- هزینه‌های کمیسیون و فوق‌العاده اعضاء و کارکنان و هیات‌ها و تهیه امکانات از قبیل اتومبیل و ... از محل بودجه خارج از شمول محاسبات عمومی که ریاست محترم قوه قضائیه در اختیار ریاست کمیسیون عفو قرار خواهند داد تامین خواهد شد، ترتیب و نحوه پرداخت طبق دستورالعملی خواهد بود که به تصویب ریاست محترم قوه قضائیه می‌رسد.

فصل دوم- مناسبت‌های عفو و بخشودگی
ماده 8- مناسبت‌های عفو و بخشودگی به شرح زیر می‌باشد:
1- مبعث حضرت رسول اکرم (ص) 27 رجب
2- ولادت حضرت رسول اکرم (ص) 17 ربیع‌الاول
3- ولادت حضرت امیرالمومنین (ع) 13 رجب
4- ولادت حضرت امام حسین (ع) 3 شعبان
5- ولادت حضرت قائم (عج) 15 شعبان
6- عید سعید فطر اول شوال
7- عید سعید قربان 10 ذی‌الحجه
8- عید سعید غدیر 18 ذی‌الحجه
9- سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی 22 بهمن
10- سالروز جمهوری اسلامی 12 فروردین
11- عید نوروز اول فروردین
تبصره- در صورت لزوم ریاست قوه قضائیه با کسب نظر از مقام معظم رهبری می‌تواند دستور تشکیل کمیسیون را به مناسبت‌های دیگر به رئیس کمیسیون بدهند.

فصل سوم- شرایط و سیاست‌های عفو و تخفیف در مجازات‌ها
ماده 9- در پیشنهادات عفو و تخفیف مجازات‌ها، رعایت شرایط و نکات زیر برای کمیسیون عفو و بخشودگی لازم‌الاتباع می‌باشد:
1- اصلاح مجرم و توجه به شخصیت محکوم و خانواده وی.
2- توجه به ضرورت‌ها و مصالح اجتماعی، سیاسی، جغرافیائی.
3- مستثنی نمودن حق‌الناس از شمول عفو، خصوصاً قتل‌های عمد.
4- شمول عفو نسبت به محکومینی که به علت عجز از پرداخت جزای نقدی در زندان به سر می‌برند خصوصاً برای محکومینی که تا سقف یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم شده و به لحاظ ناتوانی از پرداخت آن زندانی هستند.
5- توجه به سوابق اجتماعی محکوم و لحاظ نمودن سوابق کیفری وی از جهت تکرار جرم و همچنین تعدد جرم.
6- اخذ نظر صریح مسئولین و مراجع ذیربط در خصوص محکومین از قبیل وزارت اطلاعات، سازمان قضائی و ...
7- مستثنی نمودن جرائم خاص از قبیل جاسوسی، ارتشاء، زنای به عنف، آدم ربائی، سرقت مسلحانه از شمول عفو و بخشودگی.
8- تنافی نداشتن عفو اعطائی با امر قضاء با کیفیتی که احکام صادره بی مفهوم و بی معنا جلوه ننماید.
9- سری بودن تمام مراحل عفو.
10- توجه به رهنمودها و تدابیر و منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی در مقاطع اعطای عفو.

فصل چهارم- موارد شمول عفو تخفیف
ماده 10- تقاضا و پیشنهاد عفو و تخفیف برای محکومیت‌های ذیل پذیرفته می‌شود.
1- کلیه محکومیت‌های اعدام (به استثناء قصاص نفس) حبس و جزای نقدی و شلاق که از ناحیه مراجع قضائی (دادگاه‌های عمومی، انقلاب، نظامی، ویژه روحانیت) و قانونی صادر شده است.
2- کلیه محکومیت‌های محرومیت از حقوق اجتماعی و یا اقامت و یا ممنوعیت از اقامت در محل معین.
3- کلیه محکومیت‌های تکمیلی و تبعی صادره از مراجع قضائی و قانونی.
4- کلیه محکومیت‌های اضافی خدمت سربازی و یا تنزیل درجه پرسنل نیروهای مسلح.
تبصره 1- در مورد احکام اعدام (به استثناء قصاص نفس) چنانچه پس از صدور حکم قطعی محکوم به اعدام و یا خانواده وی درخواست عفو نماید حسب مورد رئیس هیات یا دادستان موظف به ارسال تقاضای محکوم علیه و پرونده مربوط با اظهار نظر صریح به ریاست کمیسیون عفو می‌باشند، کمیسیون عفو فوراً در وقت فوق‌العاده و حداکثر تا دو ماه از تاریخ دریافت تقاضا در خصوص مورد رسیدگی نموده و اعلام نظر می‌نماید اجرای حکم تا اعلام نتیجه به وسیله رئیس کمیسیون عفو به تاخیر خواهد افتاد.
تبصره 2- در صورت موافقت با عفو محکوم به اعدام کمیسیون حق ندارد بیش از دو درجه تخفیف برای وی منظور و مجازات را کمتر از 15 سال حبس تعیین نماید مگر بنا به فرمان مقام معظم رهبری.
تبصره 3- برای محکومانی که تقاضای عفو آنان از طرف کمیسیون عفو رد شده است، پیشنهاد مجدد عفو در صورتی بلامانع است که علت رد منتفی شده باشد.
ماده 11- اداره عفو و بخشودگی موظف است که پیشنهادات و تقاضاها را به ترتیب تاریخ وصول، ثبت و به کمیسیون ارسال دارد.
تبصره- ریاست کمیسیون می‌توانند در صورت تشخیص ضرورت پرونده‌هائی را خارج از نوبت در کمیسیون مطرح نمایند.
ماده 12- در خصوص دستورات ریاست کمیسیون جهت تکمیل تقاضا و پیشنهادات یا هر گونه اطلاعاتی که برای اتخاذ تصمیم کمیسیون ضرورت دارد کلیه مراجع قانونی موظف به ارسال پاسخ به کمیسیون عفو می‌باشد.
ماده 13- در پیشنهاد عفو یا تخفیف مجازات امور زیر درج می‌شود:
1- مشخصات محکوم علیه شامل: نام و نام خانوادگی، شهرت، نام پدر، سن، تأهل، سواد، اولاد و تابعیت.
2- تاریخ شروع به اجراء مجازات و مدتی که محکوم علیه قبل از شروع به اجراء در زندان بوده است.
3- تعداد عائله محکوم علیه و وضع معیشت آنها.
4- میزان تاثیر مجازات در روحیه محکوم علیه.
5- رونوشت کیفرخواست، دادنامه قطعی مورد اجراء، سوابق کیفری.
6- مدارک لازم مبنی بر رضایت شاکی و یا مدعی خصوصی.
7- موجبات پیشنهاد عفو به شرح ماده 10.
ماده 14- مقررات این آئین‌نامه نافی اختیارات قانونی ریاست قوه قضائیه نخواهد بود.
ماده 15- این آئین‌نامه در 15 ماده و 8 تبصره در تاریخ 19/9/1373 توسط ریاست قوه قضائیه به محضر مقام معظم رهبری پیشنهاد و مورد تصویب معظم له قرار گرفت.