آیین‌نامه اجرائی موضوع تبصره ماده 33
قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366
مصوب 13/2/1368
ماده 1- ماموران کنسولی ایران در خارج از کشور موظفند ظرف سه ماه از تاریخ اطلاع از فوت اتباع ایران که در حوزه ماموریت آنها فوت شده‌اند حتی‌الامکان اطلاعات مشروحه ذیل را با رعایت سلسله مراتب مکاتباتی از طریق وزارت امور خارجه به وزارت امور اقتصادی و دارائی ارسال نمایند.
1- مشخصات متوفی شامل: نام- نام خانوادگی- شماره شناسنامه و محل صدور- شماره گذرنامه- تاریخ فوت- نشانی محل اقامت در حوزه ماموریت کنسولی- شغل متوفی در کشور محل فوت در زمان حیات و نشانی محل فوت.
2- مشخصات وراث شامل نام- نام خانوادگی- شماره شناسنامه و محل صدور- نسبت آنها با متوفی و نشانی محل اقامت آنها در کشور خارج.
3- فهرست اموال مشمول مالیات بر ارث متوفی واقع در کشور محل فوت موضوع ماده 19 قانون مالیات‌های مستقیم که در صورت امکان بای از طریق استعلام از مراجع ذیربط حوزه ماموریت مشخص شود و تعیین ارزش آنها بر حسب اوضاع و احوال اقتصادی محل وقوع اموال در تاریخ حین‌الفوت.
4- مبلغ مالیات بر ارثی که از طرف وراث بابت اموال متوفی به کشور محل ماموریت کنسولی پرداخت شده یا باید پرداخت شود در صورت حصول اطلاع از طریق مقامات رسمی محل.
ماده 2- ماموران کنسولی موظفند مراتب لزوم انجام تکالیف مقرر در ماده 26 قانون مالیات‌های مستقیم را کتباً به اشخاص مقرر در بند 2 ماده 1 این آیین‌نامه ابلاغ و فرم اظهارنامه مالیات بر ارث را در اختیار آنها قرار دهند و در صورتی که وراث مبادرت به تسلیم اظهارنامه به دفتر کنسولی نمایند پس از ثبت رسید آن را به ورثه تسلیم و اظهارنامه را به شرح ماده یک این آئین‌نامه ارسال نماید.
ماده 3- وزارت امور اقتصادی و دارائی فرم اظهارنامه مالیات بر ارث را از طریق وزارت امور خارجه در اختیار ماموران کنسولی قرار خواهد داد.
ماده 4- تخلف از مقررات این آئین‌نامه موجب تعقیب ماموران ذیربط طبق مقررات مربوط بوده و مفاد این ماده مانع اجرای مقررات خاص وزارت امور خارجه در مورد رسیدگی تخلفات مامورین خود نمی‌باشد.


بخشنامه در رابطه با حق واگذاری محل
موضوع تبصره یک ماده 59
شماره 43894/5804/4/30 مورخ 4/8/1374
نظر به اینکه در خصوص نوع کاربری ملک و ارتباط آن با موضوع حق واگذاری محل و عدم هماهنگی بین حوزه‌ای مالیاتی و شهرداری‌ها در این زمینه مسائل و ابهاماتی مطرح گردیده، از طرفی در این باره اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی مبادرت به ارسال نامه‌ای طی شماره 67072/31 مورخ 12/5/74 به عنوان ادارات کل ذیربط نموده که آن نیز سبب طرح سوالات بیشتری شده است بنابراین ضمن یادآوری این نکته تا دستورالعمل دیگری حسب تایید هیات عمومی شورای عالی مالیاتی صادر نگردیده است مفاد بخشنامه شماره 49928/6606/4/30 مورخ 9/10/71 قبلی به قوت خود باقی است، متذکر می‌گردد.
در هر حال چنانچه بر اساس اسناد و مدارک مثبته به طور مجزا وجه مشخصی به عنوان حق واگذاری محل دریافت شده باشد مطالبه مالیات متعلق به حق واگذاری مزبور نیز موافق با مقررات قانونی خواهد بود در غیر این صورت و در مواردی که حسب بندهای مندرج در بخشنامه یاد شده حصول درآمد بابت حق واگذاری قابل احراز نباشد مطالبه مالیات مورد نداشته و در این خصوص با متخلفین برابر مقررات برخورد خواهد شد.


بخشنامه در ارتباط با تبصره 5 ماده 59
شماره 499/28/6606-4/30 مورخ 9/10/71
نظر به اینکه در مورد حق واگذای محل از حیث عناوین مندرج در تبصره 5 ماده 59 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 برای اغلب ماموران تشخیص و سایر مراجع مالیاتی ابهاماتی بروز کرده است، لذا به منظور رفع ابهام و اتخاذ رویه واحد نکات ذیل را متذکر می‌گردد:
1- هر نوع واگذاری یا تصرف محل کسب و تجارت متضمن انتقال حق واگذاری محل و به تبع آن لزوم وصول مالیات حق واگذاری نیست بلکه همان گونه که در قانون الحاق یک ماده به قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 15/8/1365 آمده است، ممکن است واگذارنده به موجب سند رسمی حق واگذاری دریافت ننماید و یا به هر حال مستنداً، حق واگذاری را برای خود محفوظ دارد.
2- انتقالات قطعی اراضی و یا به اجاره واگذار نمودن آن قطع نظر از شخصیت حقیقی یا حقوقی انتقال گیرنده و انتقال دهنده و بدون لزوم بررسی در مورد اینکه از اراضی انتقالی بعداً چه استفاده‌ای خواهد شد، با عنایت به بند الف ماده 64 قانون مالیات‌های مستقیم که هر نوع موقعیت ملک در تعیین ارزش معاملات اراضی ملحوظ نظر واقع می‌شود، مطلقاً مشمول مالیات حق واگذاری محل نخواهد بود.
3- بعضاً مشاهده می‌شود، در زمینی بدون کسب مجوز اقدام به اموری از قبیل پارکینگ‌داری و فروش مصالح ساختمانی و گل و گلدان و نظایر آنها می‌نمایند که مسلماً این گونه فعالیت‌ها هم موجب حق واگذاری نمی‌باشند اما چنانچه زمین محصول و مشخصی به صورت رسمی و یا بدون منع قانون مورد استفاده برای فعالیت‌هائی از انواع یاد شده و انواع دیگر مانند انبارداری بوده و به طور واضح و مسلم حق «کسب و پیشه» در آن ایجاد شده باشد، انتقال دهنده آن موقع انتقال برابر مقررات مربوط مشمول مالیات حق واگذاری محل خواهد بود.
4- املاک مسکونی که بدون مجوز و برخلاف مقررات قانونی مورد استفاده شغلیط یا تجاری واقع می‌شوند، مشمول مالیات حق واگذاری محل نمی‌باشند مگر اینکه به دلالت و صراحت احکام صادره از دادگاه‌ها مالک مکلف به پرداخت حقی بابت تخلیه ملک شده باشد که در این صورت مستاجر طبق مقررات مشمول مالیات خواهد بود ولی مالک در هنگام انتقال بعدی اعم از قطعی یا غیر قطعی با ابقاء شرایط مذکور در صدر این بند مشمول حق واگذاری محل نخواهد بود.
5- پزشکان و پیراپزشکان، وکلاء و کارشناسان رسمی دادگستری، سر دفتران اسناد رسمی یا ازدواج و طلاق که در املاک مسکونی در رشته‌های مذکور فعالیت می‌نمایند، مادام که کاربری ملک مزبور از حیث مقررات تغییر ننموده، بابت واگذاری آن مشمول مالیات حق واگذاری نمی‌باشند.
6- در مواردی که اشخاص حقوقی ملک مسکونی متعلق به یکی از اعضاء (صاحب سهم یا سهم‌الشرکه) را به عنوان اقامتگاه قانونی معرفی می‌نمایند، صرف این اقدام مادام که کاربری ملک حسب مقررات تغییر ننموده، موجد حق واگذاری محل نخواهد بود.
7- مالکین املاکی که حق واگذاری آن متعلق به مستاجر است و اکنون با حفظ حقوق مستاجر، به دیگری یا به همان مستاجر به صورت قطعی منتقل می‌شود، مشمول مالیات حق واگذاری محل نمی‌باشند.
8- املاک مسکونی که مالک یا همسر یا فرزندان او ضمن سکونت در آن ملک به مشاغلی که از انواع مشاغل جزء مانند خیاطی، بافندگی، و امثال آنها اشتغال دارند، موقع انتقال قطعی یا اجاری ملک، مشمول مالیات حق واگذاری محل نمی‌باشد.
9- املاکی که به موجب پروانه یا جواز ساخت یا گواهی پایان کار صادره از مراجع ذیصلاح دارای کاربری مختلط (قسمتی تجاری و اداری و قسمت دیگر مسکونی) است و یا این کاربرد مختلط به مرور ایام به صورت بلامعارض به وجود آمده است، فقط نسبت به قسمت تجاری و اداری مذکور اعم از اینکه تفکیک شده یا نشده باشد، با رعایت سایر بندهای این دستورالعمل حسب مورد مشمول مالیات حق واگذاری محل خواهد بود.
شایسته است ماموران تشخیص و مراجع مالیاتی و سایر مسئولین ذیربط با رعایت کامل این دستورالعمل که مفاد آن به تایید هیات عمومی شورای عالی مالیاتی هم رسیده است، و با اجتناب از پیش‌بینی وقوع حالات بعدی و بدون فوت وقت و تاخیر غیر موجه اقدام به رسیدگی و انجام امور مراجعین بنمایند و ضمناً مدیران کل محترم ادارات و ممیزین کل مربوط که مسئولیت حسن اجرای دستورالعمل به عهده آنان محول می‌گردد، ماموران خاطی را که بی جهت وسایل دوندگی و تضییع وقت مودیان را فراهم می‌آورند در اسرع وقت معرفی نمایند.


آئین‌نامه اجرائی بند «الف» ماده 107 قانون
مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 موضوع تعیین
ضرایب درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی
خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران
مصوب 8/3/1370 هیات وزیران
ضرایب درآمد مشمول مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران بابت واگذاری امتیازات و سایر حقوق خود و دادن تعلیمات و کمک‌های فنی و واگذاری فیلم‌های سینمائی (که به عنوان بها یا حق نمایش یا هر عنوان دیگر عاید آنها می‌شود) ظرف یک سال مالیاتی به شرح زیر تعیین می‌گردد:
1- در مورد امتیازات و سایر حقوق واگذار شده به:
الف- شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت ملی گاز، شرکت ملی فولاد ایران، شرکت ملی صنایع مس ایران، شرکت مخابرات ایران، سازمان انرژی اتمی ایران، سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، صنایع ذوب و مواد اولیه آلومینیم، شرکت تولید و انتقال نیرو (توانیر)، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران و شرکت‌های فرعی آنها (20%).
ب- واحدهای تولیدی که نوعاً مشمول تبصره (4) ماده (132) قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1366 نمی‌باشند در صورتی که محل واحد تولیدی در نقاط محروم و نیمه محروم واقع شده باشد (20%) و در غیر این صورت (25%).
ج‌- سایر موسسات (45%).
2- در مورد دادن تعلیمات و کمک‌های فنی به:
الف- شرکت‌های مذکور در جزء الف بند (1) این آئین‌نامه هر گاه حداقل (35%) مجموع وجوهی که ظرف یک سال از این طریق دریافت می‌کنند صرف پرداخت حقوق در ایران شود چنانچه محل واحد تولیدی در نقاط محروم و نیمه محروم وقاع شده باشد (20%) و در غیر این صورت (25%) و چنانچه میزان پرداختی بابت حقوق در ایران کمتر از (35%) مزبور باشد در مورد واحدهای تولیدی واقع در نقاط محروم و نیمه محروم (35%) و در مورد واحدهای تولیدی واقع در سایر نقاط (40%).
ج- سایر موسسات هر گاه حداقل (35%) مجموع وجوهی که ظرف یک سال مالیاتی از این طریق دریافت می‌کنند صرف پرداخت حقوق در ایران شود (35%) و در غیر این صورت (45%).
3- در مورد واگذاری فیلم‌های سینمایی (20%).


آئین‌نامه ذخائر فنی موسسات بیمه
موضوع تبصره یک ماده 109
شماره 59192/13382/4/30/-20/12/1367
بیمه مرکزی ایران
مصوبه شورای عالی بیمه
آئین‌نامه شماره 22- ذخائر فنی موسسات بیمه
با توجه به تبصره یک ماده 109 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه سال 1366، شورای عالی بیمه در اجرای ماده 61 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری، آئین‌نامه ذخائر فنی موسسات بیمه را در 13 ماده و 2 تبصره به شرح زیر در جلسه مورخ 11/8/67 مورد موافقت قرار داد.
آئین‌نامه ذخائر فنی موسسات بیمه:
فصل اول- کلیات
ماده 1- موسسات بیمه مکلفند برای انجام تمام تعهداتی که به موجب قراردادهای بیمه مستقیم و قراردادهای بیمه اتکائی به عهده گرفته‌اند، ذخائر فنی زیر را بر اساس ضوابط مقرر از طرف شورای عالی بیمه نگهداری و در ستون بدهی ترازنامه خود ثبت نمایند.
الف- در بیمه‌های زندگی:
1- ذخیره ریاضی‌ برای پرداخت سرمایه‌ها و مستمری‌ها.
2- ذخیره مشارکت بیمه‌گذاران در منافع برای پرداخت سهمی از منافع حاصله به بیمه گذاران.
3- ذخیره فنی تکمیلی برای تقویت سایر ذخائر فنی بیمه‌های زندگی و تضمین تعهدات موسسات بیمه.
4- ذخائر فنی بیمه عمر زمانی.
ب- در بیمه‌های غیر زندگی:
1- ذخیره حق بیمه برای خطرات جاری.
2- ذخیره خسارات معوق برای پرداخت خساراتی که اعلام شده و در دست رسیدگی است.
3- ذخیره برگشت حق بیمه برای استرداد حق بیمه به علت فسخ یا ابطال یا تقلیل حق بیمه بعد از دوره مالی.
4- ذخیره ریاضی برای پرداخت مستمری‌ها.
5- ذخیره مشارکت بیمه گذاران در منافع برای پرداخت سهمی از منافع حاصله به بیمه‌گذاران.
6- ذخیره فنی تکمیلی برای تقویت سایر ذخائر فنی بیمه‌های غیر زندگی و تضمین تعهدات موسسات بیمه.
ماده 2- موسسات بیمه موظفند در موقع تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه سال مالی 1368، ذخائر فنی سال 1368 را طبق مقررات این آئین‌نامه محاسبه و به بدهکار حساب سود و زیان و بستانکار حساب ذخائر فنی منظور دارند و در موقع تنظیم حساب سود و زیان و ترازنامه سال‌های بعد، هر سال ذخائر فنی آخر سال مالی قبل را به بستانکار حساب سود و زیان سال مالی منتقل و ذخائر فنی آخر سال مالی را به بدهکار حساب سود زیان همان سال منظور نمایند.

فصل دوم- ذخائر فنی بیمه‌های زندگی
ماده 3- ذخیره ریاضی بیمه‌های زندگی عبارت است از تفاوت بین ارزش فعلی تعهدات بیمه‌گر (اعم از سرمایه و مستمری) و ارزش فعلی تعهدات بیمه گذاران با رعایت مبانی فنی مورد استفاده در محاسبه حق بیمه که نسبت به سهم نگهداری موسسه بیمه محاسبه می‌شود.
ماده 4- ذخیره مشارکت در منافع بیمه‌های زندگی عبارت است از درصدی از منافع حاصل از معاملات بیمه‌های زندگی و سرمایه‌گذاری ذخائر فنی آن که به موجب شرایط قراردادهای بیمه‌های زندگی باید بین بیمه‌گذاران بیمه‌های زندگی تقسیم شود. سهم بیمه گذاران در منافع اعم از اینکه در پایان هر سال مالی یا سال‌های بعد قابل تقسیم باشد باید در این ذخیره منظور شود.
ماده 5- ذخائر فنی بیمه‌های عمر زمانی بر اساس مبانی تعیین شده برای بیمه‌های غیر زندگی (به غیر از بیمه‌های اتومبیل) موضوع فصل سوم این آئین‌نامه محاسبه و در حساب‌ها منظور خواهد شد.
ماده 6- ذخیره فنی تکمیلی در بیمه‌های زندگی عبارت است از حاصل جمع اقلام زیر:
الف- 7% حق بیمه‌های سال پس از کسر حق بیمه‌های اتکائی واگذاری.
ب- ذخیره فنی تکمیلی که از سال قبل منتقل شده است.

فصل سوم- ذخائر فنی بیمه‌های غیر زندگی
ماده 7- ذخیره حق بیمه برای خطرات جاری در بیمه‌های غیر زندگی که عبارت است از حق بیمه‌های مربوط به فاصله زمانی بین تاریخ ترازنامه تا انقضای مدت قراردادهای بیمه به ترتیب زیر محاسبه می‌شود:
- برای بیمه‌های اتومبیل (بدنه و شخص ثالث): 45% حق بیمه بیمه نامه‌های صادره ظرف سال پس از کسر حق بیمه اتکائی واگذاری.
- برای سایر بیمه‌ها: 40% حق بیمه‌نامه‌های صادره ظرف سال پس از کسر حق بیمه اتکائی واگذاری.
تبصره- در مورد اولین سال فعالیت موسسات بیمه در ایران برای هر یک از ماه‌های قبل از شروع فعالیت 5/2% حق بیمه بیمه‌نامه‌های صادره ظرف سال مذکور پس از کسر حق بیمه اتکائی واگذاری به نصاب‌های مندرج در ماده فوق اضافه می‌شود. هر گاه موسسه بیمه در نیمه دوم ماه شروع به فعالیت کرده باشد ماه مزبور جزو ماه‌های فعالیت محسوب نمی‌گردد.
ماده 8- ذخیره خسارات معوق در بیمه‌های غیر زندگی عبارت است از جمع‌ برآورد خسارات اعلام شده در دست رسیدگی در آخر سال مالی پس از کسر سهم بیمه‌گر اتکائی.
ماده 9- ذخیره برگشت حق بیمه در بیمه‌های غیر زندگی عبارت است از 50% نسبت حق بیمه‌های برگشتی به کل حق بیمه در سه سال مالی قبل ضرب در حق بیمه سالی مالی جاری پس از کسر حق بیمه اتکائی.
ماده 10- ذخیر ریاضی در بیمه‌های غیر زندگی برای پرداخت مستمری‌هائی که قطعی شده عبارت است از ارزش فعلی تعهدات بیمه‌گر پس از کسر سهم بیمه‌گر اتکائی.
ماده 11- ذخیره مشارکت در منافع بیمه‌های غیر زندگی عبارت است از درصدی از منافع حاصل از هر یک از قراردادهای بیمه که به موجب شرایط قرارداد قابل پرداخت به بیمه‌گذاران باشد.
ماده 12- ذخیره فنی تکمیلی در بیمه‌های غیر زندگی به استثنای «بیمه‌های خطرات جنگ که نسبت به آنها اتکائی واگذاری به خارج از کشور صورت نگیرد» عبارت است از حاصل جمع اقلام زیر:
الف- 7% حق بیمه‌های سال پس از کسر حق بیمه‌های اتکائی واگذاری.
ب- ذخیره فنی تکمیلی که از سال قبل منتقل شده است.
ماده 12 مکرر- ذخیره فنی تکمیلی در بیمه‌های خطرات جنگ که نسبت به آنها اتکائی واگذاری به خارج از کشور صورت نگیرد عبارت است از حاصل جمع اقلام ردیف الف پس از کسر اقلام ردیف ب به شرح زیر:
الف- حق بیمه سال پس از کسر حق بیمه اتکائی واگذاری داخلی به اضافه ذخیره فنی تکمیلی موضوع همین ماده و سایر ذخائر فنی مربوطه که از سال قبل منتقل شده‌اند.
ب- حاصل جمع ذخائر فنی مربوط به سال مالی مورد نظر (بدون در نظر گرفتن ذخیره فنی تکمیلی) و خسارت مربوط پس از کسر سهم اتکائی داخلی.
تبصره- در هر مورد که ذخیره فنی تکمیلی موضوع ماده 12 مکرر در خصوص بیمه‌های خطرات جنگ که نسبت به آنها اتکائی واگذاری به خارج از کشور صورت نمی‌گیرد، کمتر از میزان ذخیره فنی تکمیلی به ماخذ مقرر در ماده 12 گردد، میزان ذخیره فنی تکمیلی به ماخذ مقرر در ماده 12 محاسبه خواهد شد.

فصل چهارم- ذخائر فنی بیمه‌های اتکائی قبولی
ماده 13- ذخائر فنی معاملات بیمه اتکائی قبولی با رعایت قواعد مقرر در مواد قبلی این آئین‌نامه و به موجب قراردادها و توافق‌های اتکائی محاسبه می‌شود.
این آئین‌نامه‌ از تاریخ اجرای قانون مالیات‌های مستقیم مصوب مورخ 3/12/66 جایگزین آئین‌نامه شماره 10 مصوب مورخ 9/2/53 و مکمل‌های 1/10 و 2/10 آن می‌گردد.


آئین‌نامه ضوابط اجرائی بندهای الف و ب ماده 127 قانون
مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366
بخشنامه شماره 19024/4240/4/30- 25/4/1368
ماده 1- سازمان‌های خیریه یا عام‌المنفعه یا وزارتخانه‌ها یا موسسات دولتی یا شرکت‌های دولتی یا شهرداری‌ها یا نهادهای انقلاب اسلامی موضوع بند «الف» باید به موجب قانون یا اساسنامه تاسیس یا وقف‌نامه یا مصوبات دولت حسب مورد، مجاز به پرداخت کمک‌های نقدی و غیر نقدی بلاعوض باشند.
ماده 2- وجوه یا کمک‌های مالی اهدایی موضوع بند «ب» با احراز شرایط ذیل مشمول مالیات اتفاقی نخواهد بود.
اولاً- وقوع خسارت ناشی از حوادث مذکور در بند «ب» بوده و به تایید فرماندار یا بخشدار محل وقوع خسارت رسیده باشد.
ثانیاً- میزان خسارت وارده توسط ممیز مالیاتی و نماینده دادگستری محل وقوع خسارت و عندالاقتضاء با استفاده از اظهارنظر اشخاص بصیر و مطلع که از طرف فرماندار یا بخشدار محل معرفی خواهد شد تعیین شده باشد میزان خسارتی که به ترتیب مذکور تعیین می‌شود برای استفاده از معافیت مالیاتی قطعی است.
ثالثاً- وجه یا کمک مالی ظرف یک سال از تاریخ وقوع خسارت اهداء شده باشد.
رابعاً- مجموع وجوه یا کمک‌های مالی اهدایی از طرف اشخاص به هر خسارت دیده بیش از خسارت وارده نباشد اهدایی مازاد بر خسارت وارده مشمول مالیات اتفاقی خواهد بود.
ماده 3- اشخاص مذکور در ماده یک و پرداخت کنندگان وجوه یا کمک‌های مالی موضوع بند «ب» مکلفند ظرف یک ماه از تاریخ پرداخت، فهرست مبلغ پرداختی و در صورتی که پرداخت غیر نقدی باشد نوع و قیمت تمام شده آن و هویت و نشانی دریافت کننده را در تهران به اداره کل خدمات مالیاتی و در مراکز استان‌ها به ادارات امور اقتصادی و دارائی و در شهرستان‌ها به ادارات امور اقتصادی و دارائی محل ارسال نمایند. در مواردی که پرداخت به علت خسارت ناشی از حوادث مذکور در بند «ب» باشد فهرست ارسالی باید از جهت وقوع خسارت به تایید فرماندار یا بخشدار محل برسد.
ماده 4- در صورتی که پرداخت کنندگان موضع بندهای «الف و ب» ترتیبات و شرایط و تکالیف مقرر در این آئین‌نامه را حسب مورد رعایت ننموده و یا در موعد مقرر انجام ندهند با دریافت کنندگان متضامناً مسئول پرداخت مالیات متعلقه خواهند بود. احراز و رعایت بندهای ثانیاً و رابعاً ماده 2 به عهده پرداخت کنندگان نبوده و مشمول حکم این ماده نخواهد بود.
ماده 5- ادارات مذکور در ماده 3 این آئین‌نامه فهرست‌های واصله را برای رسیدگی و نگهداری سوابق و در صورت لزوم تشخیص درآمد و مطالبه مالیات متعلقه به حوزه‌های مالیاتی ذیربط ارسال خواهد نمود.


ضوابط اجرایی تبصره 4 ماده 138 قانون
مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366
راجع به معافیت کارخانه‌ای واقع در محدوده آبریز تهران
مصوب وزرای امور اقتصادی و دارائی، صنایع سنگین و صنایع
شماره 15229/6151- 12/5/1368
ماده 1- صاحبان کارخانه‌های واقع در محدوده آبریز تهران که مایلند با انتقال تاسیسات خود به خارج از شعاع یکصد و بیست کیلومتری مرکز تهران، از معافیت ده ساله مقر ردر تبصره 4 ماده 138 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 استفاده نمایند، باید پس از کسب موافقت وزارتخانه ذیربط با انتقال کارخانه و قبل از هر گونه اقدام برای انتقال به محل جدید، مراتب را کتباً به وزارت امور اقتصادی و دارائی اطلاع دهند.
ماده 2- اشخاص مذکور در ماده یک پس از انتقال کامل تاسیسات و استقرار در محل جدید باید آمادگی خود را برای شروع بهره‌برداری کتباً به وزارت امور اقتصادی و دارائی و وزارتخانه ذیربط حسب مورد اعلام نمایند.
ماده 3- نمایندگان وزارت امور اقتصادی و دارائی و وزارتخانه ذیربط، محل سابق را بازدید خواهند نمود و در صورتی که تاسیسات مربوط به پروانه تاسیس یا مجوزهای صنعتی صادره کلاً به خارج از شعاع یکصد و بیست کیلومتری مرکز تهران انتقال یافته و هیچگونه فعالیت صنعتی نسبت به این واحد در محل سابق به عمل نیاید، از طرف وزارتخانه ذیربط پروانه بهره‌برداری برای فعالیت صنعتی در محل جدید صادر می‌گردد و چنانچه وزارت امور اقتصادی و دارائی در زمینه فوق نظر خاصی داشته باشد مراتب را کتباً به وزارتخانه ذیربط اعلام خواهد نمود.
ماده 4- تاریخ شروع دوره معافیت کارخانه‌های موضوع این آئین‌نامه تاریخ بهره‌برداری مندرج در پروانه بهره‌برداری صادره خواهد بود و اگر برابر اسناد و مدارکی معلوم شود کارخانه قبل از آن فعالیت تولیدی داشته مبداء مزبور حسب اسناد و مدارک به دست آمده وسیله ماموران تشخیص مربوط تعیین خواهد شد.
تبصره 1- در مورد کارخانه‌هائی که ابتدا به طور آزمایشی شروع به تولید می‌نمایند، چنانچه با تحقیقات معموله و با توجه به گواهی و اعلام نظر وزارتخانه ذیربط معلوم گردد فعالیت کارخانه در مدت تولید آزمایشی بدون سوددهی بوده است، مبداء بهره‌برداری و شروع دوره معافیت از تاریخ ختم دوره آزمایشی که حداکثر از این لحاظ تا شش ماه قابل قبول می‌باشد منظور خواهد شد.
تبصره 2- در صورتی که قبل از اعلام کتبی آماده شدن کارخانه به ترتیب مقرردر ماده 2 این آئین‌نامه، محرز شود قسمت‌هائی از تاسیسات مستقر شده در محل جدید فعالیت تولیدی داشته، درآمد حاصل از فعالیت مزبور برابر مقررات قانون مالیات‌های مستقیم مشمول مالیات خواهد بود.
ماده 5- تعداد کارکنان کارخانه‌های واقع در محدوده آبریز تهران با توجه به دفاتر قانونی و یا لیست پرداخت حقوق تسلیمی به اداره امور مالیاتی مربوط و یا آمار کارکنان بیمه شده ارسالی به وزارت کار و امور اجتماعی با احتساب میانگین تعداد آنها در مدت سه ماهه قبل از تسلیم تقاضانامه انتقال کارخانه به وزارتخانه ذیربط تعیین می‌شوند.
ماده 6- منظور از «وزارتخانه ذیربط» مذکور در این آئین‌نامه وزارتخانه‌ای است که حسب ارتباط با نوع فعالیت تولیدی، پروانه تاسیس یا بهره‌برداری واحد مربوط را صادر می‌نمایند.


آئین‌نامه اجرایی ماده 144 اصلاحی
قانون مالیات‌های مستقیم
مصوب 15/8/1373
ماده 1- مرکز مجاز و رسمی پژوهشی و تحقیقاتی به منظور استفاده از معافیت مالیاتی موضوع ماده 144 اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مکلفند:
اظهارنامه، ترازنامه و حساب سود و زیان، فهرست نیز فهرست طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی انجام شده سال مالی مربوط و نیز فهرست طرح‌های در دست اجرای خود را به ضمیمه اظهارنامه و صورت‌های مالی مذکور به اداره امور مالیاتی مربوط تسلیم نمایند.
تبصره- عدم رعایت ضوابط و تکالیف فوق سبب حذف معالیت یا شمول مالیات خواهد بود.
ماده 2- درآمدهای حاصل از فعالیت‌های غیر پژوهشی و تحقیقاتی و نیز سایر درآمدهای غیر مرتبط با وظایف اصلی تحقیقات برابر مقررات مشمول مالیات است.
ماده 3- ابطال پروانه در طول سال مالی به دلیل عدم رعایت مقررات، موجب حذف معافیت مربوط به طرح‌های موضوع آن پروانه در همان سال خواهد بود.
ماده 4- عدم رعایت ضوابط مربوط به هر طرح موجب حذف معافیت در حدود درآمدهای ناشی از آن طرح خواهد شد.


تصویب‌نامه در خصوص ماده (147)
قانون مالیات‌های مستقیم
مصوب 10/7/1379
هیات وزیران در جلسه مورخ 10/7/1379 بنا به پیشنهاد شماره 4311/310-5/30 مورخ 4/4/1379 وزارت امور اقتصادی و دارایی و به استناد ماده (147) قانون مالیات‌های مستقیم- مصوب 1366- تصویب نمود:
موسساتی که به استناد ماده (147) قانون مالیات‌های مستقیم- مصوب 1366- تصویب نمود:
موسساتی که به استناد ماده (147) قانون مالیات‌های مستقیم- مصوب 1366- هزینه‌های اشخاص حقیقی و حقوقی برای آنها به عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی تلقی می‌شود، گزارشی از این گونه کمک‌ها را تهیه و برای وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ارسال نمایند.






آئین‌نامه اجرائی هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت مدیران
و بازرسان و کارکنان به خارج از ایران موضوع بند «ب»
جزء 2 ماده 148 قانون مالیات‌های مستقیم
مصوب 13/2/1368
ماده 1- نصاب‌های تعیین شده در این آئین‌نامه در صورتی که مستند به مدارک باشد تا حدودی که تعیین گردیده است برای تشخیص مالیات مودیانی که درآمد مشمول مالیات آنها از طریق رسیدگی به دفاتر قانونی تعیین می‌گردد قابل قبول خواهد بود و مازاد بر آن در محاسبه درآمد مشمول مالیات قابل پذیرش نیست.
ماده 2- نصاب‌ هزینه سفر و فوق‌العاده مسافرت به شرح زیر تعیین می‌گردد:
1- هزینه مسافرت مدیران و بازرسان و کارکنان اشخاص حقوقی به خارج از ایران که به منظور حوائج مربوط به موسسات باشد تا حدود ذیل قابل پذیرش خواهد بود:
الف- هزینه اقامت مدیران و بازرسان و کارکنان شرکت‌های تولیدی جمعاً در هر سال حداکثر چهارماه به قرار روزی سیصد و پنجاه هزار ریال.
ب- هزینه اقامت مدیران و بازرسان و کارکنان سایر شرکت‌ها و اشخاص حقوقی جمعاً در هر سال حداکثر دو ماه به قرار روزی سیصد و پنجاه هزار ریال.
2- هزینه مسافرت اشخاص حقیقی به خارج از ایران به منظور رفع حوائج شغلی جمعاً در هر سال حداکثر یک ماه به قرار روزی سیصد و پنجاه هزار ریال.
تبصره 1- نسبت به شرکت‌های تولیدی علاوه بر چهار ماه مذکور در جزء «الف» بند یک ماده 2 این آئین‌نامه، جمعاً در هر سال حداکثر دو ماه دیگر به قرار روزی سیصد و پنجاه هزار ریال نیز بابت آموزش به عنوان هزینه اقامت پذیرفته خواهد شد.
تبصره 2- هزینه‌های مذکور در ماده 2 و تبصره 1 فوق شامل هزینه پذیرائی در خارج از ایران نیز می‌باشد و علاوه بر این مبالغ هزینه دیگری به عنوان هزینه پذیراییپذیرفته نخواهد شد.
تبصره 3- هزینه ایاب و ذهاب با وسیله نقلیه هوائی، زمینی و دریائی و هزینه‌های مربوط به خروج از مرز و عوارض‌ها اضافه بر هزینه اقامت در خارج که به شرح فوق تعیین شده است نیز قابل پذیرش است.
تبصره 4- حذف شده است.
ماده 3- خارج از مبالغ مذکور هزینه دیگری به عنوان فوق‌العاده مسافرت در خارج از کشور در تشخیص درآمد مشمول مالیات قابل قبول نخواهد بود.


تصویب‌نامه موضوع تبصره یک ماده 148
هیات وزیران در جلسه مورخ 20/5/1372 بنا به پیشنهاد شماره 5619/767/5/30 مورخ 1/3/1372 وزارت امور اقتصادی و دارائی و به استناد تبصره یک ماده (148) قانون مالیات‌های مستقیم- مصوب 1366- تصویب نمود:
هزینه تبلیغات برای فروش کالا، ارائه خدمات و توسعه صادرات در موارد زیر به عنوان هزینه قابل قبول مالیاتی محسوب خواهد شد:
1- هزینه تبیلغات برای تولید کالا (اعم از کشاورزی، صنعتی و معدنی) یا خدماتی که در دوره‌های آتی (قبل از بهره‌برداری) عرضه می‌شود، ظرف 5 سال از تاریخ شروع به فروش اقساط مساوی و هر سال تا سقف دو درصد (2%) فروش آن سال مستهلک خواهد شد.
2- هزینه تبلیغات برای شناساندن و معرفی کالاهای تولید داخل (اعم از کشاورزی، صنعتی و معدنی) و همچنین خدمات در سال اول بهره‌برداری تا میزان پنج درصد (5%) و برای سال دوم تا سه درصد (3%) فروش خالص همان محصول قابل قبول در هزینه تولید خواهد بود.
تبصره- شمول تسهیلات موضوع بندهای فوق‌الذکر در مورد کالاهای مشمول استاندارد اجباری منوط به داشتن پروانه کاربرد علامت استاندارد با تاییدیه موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران خواهد بود.
3- هزینه تبلیغات کالاهای صادر شده هفت درصد (7%) قیمت کالاهای مذکور.
4- هزینه تبلیغات فیلم‌های سینمایی تولید داخل کشور تا میزان ده درصد (10%) فروش بلیط هر سال پس از کسر عوارض خواهد بود.



جدول استهلاک موضوع ماده 151
قانون مالیات‌های مستقیم
شماره 74876- 28/12/1381
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
گروه 1- صنایع مشترک و تجهیزات خدمت و پشتیبانی
1- موتورهای مولد نیرو و نیروگاه‌ها، توربین‌های آب، بخار، گاز و مولد بخار (تربوژنراتورها)

10%
2- کوره‌های بخار، دیگ‌های بخار و اجزاء و تجهیزات مربوطه برج‌های خنک کننده و تصفیه آب و پمپ و مخازن و سوخت و غیره

15 سال
3- موتورهای مولد و ژنراتورها تا 750 دور در دقیقه 12%
4- موتورهای مولد و ژنراتورها از 750 دور در دقیقه به بالا 20%
5- ترانسفورماتورها و تابلوهای برق و ملحقات آن و کلید و کابل و هزینه مستقیم کابل کشی و پایه‌ها
12%
6-آسانسورها و پله‌های برقی، نوار نقاله‌های (مکانیکی، برقی پنوماتیکی) و پل متحرک و ملحقات آن، ماشین‌ها و وسائلی که با باطری و هوای فشرده (پنوماتیک) و با موتور کار می‌کنند.
- کمپرسورهای ثابت، متحرک و ماشین‌های مولد هوا


15%
7-کلیه ماشین‌آلات کارگاه‌های فلزکاری، تراشکاری و یدکی سازی (غیرسری سازی)، کمکی و پشتیبانی
-کلیه تجهیزات کارگاه‌های کمکی و سرویس دهنده و پشتیبانی

10%
8- کلیه ماشین‌آلات کارگاه‌های ریخته‌گری و پرداخت و یدکی سازی (غیرسری سازی)، کمکی و پشتیبانی
12%
9- ماشین‌های ویژه نظافت کارخانجات و جاروب گردگیر 4 سال
10- تجهیزات مخابراتی، تلکس و تلفن و بی‌سیم و غیره 10 سال
11- تجهیزات وسائل آزمایش و کنترل کیفی و کمی و آزمایشگاهی 10%

شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
12- تجهیزات آتش‌نشانی و سیستم اطفاء حریق 5 سال
13- سیستم آبرسانی و فاضلاب کارخانه و تجهیزات تاسیسات حرارت مرکزی و ایجاد سرما (برودتی) و تلمبه خانه‌های چاه‌های عمیق و نیمه عمیق با وسائل و مخازن مربوطه و چاه‌ها

12%
گروه دوم- صنایع فلزی:
1-انواع ماشین‌های پرس، پرس بریک و سری سازی ویژه تولید انبوه و سری امثالهم
-انواع ماشین‌های برش و قیچی (مکانیکی، هیدرولیکی و برقی) و سری سازی ویژه تولید انبوه و سری
-انواع ماشین‌های ساخت ابزار و سری‌سازی ویژه تولید انبوه و سری








8سال
2-انواع ماشین‌های تراش اتوماتیک ان. سی و سی. ان. سی و فرز اتوماتیک و سری‌سازی ویژه تولید انبوه و سری به اضافه سایر ماشین‌های ان. سی براده برداری
-انواع ماشین‌های فلزکاری از هر قبیل و آهنگری و قطعه‌سازی و قالب‌سازی
-ماشین‌های چاقوسازی، تیغه‌سازی، تیغه تیزکنی- تیغ‌سازی- مته‌سازی- سوهان‌سازی- گداز فلزات، موج دادن فلزات، تیغ صورت‌تراشی (تولید انبوه)






10سال
3- وسائل و تجهیزات جوشکاری (جوش‌برق، کاربیت، جوش نقطه، ارگون و غیره) و لحیم‌کاری
4سال
4- کوره‌های دستی غیر اتوماتیک ثابت و دوار نفتی و برقی و ذغالی برای مصارف محدود و گازی
5سال
5-ماشین‌آلات قوطی‌سازی، بشکه‌سازی، چاپ فلزات و در بطری‌سازی،
-ماشین‌های لوله‌سازی، پروفیل‌سازی، سیم و تور سیمی و سایر مصنوعات فلزی (تولید انبوه)
- ماشین‌آلات جیک و فیکسچر و قید و بست و از این قبیل



12%
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
6-ماشین‌های تولید و تهیه یراق‌آلات، چفت و دستگیره و مغزی و فنرهای نگهدارنده و قفل درب و پنجره و از این قبیل (تولید انبوه)
-ماشین‌های ویژه ساخت طلاآلات و فلزات قیمتی و پرداخت آنها به طور سری‌سازی
-ماشین‌آلات ویژه آبکاری و گالوانیزه کردن فلزات مانند آب کرم، آب نیکل و لعاب و غیره
-ماشین‌آلات تهیه و تولید پودر و الکترود جوشکاری (تولید انبوه)
-ماشین‌آلات ساخت و تولید میز و صندلی و درب و پنجره (سری‌سازی)
-ماشین‌آلات ساخت تابلوهای برق و ترانس‌‌های برق (سری‌سازی)
- ماشین‌آلات تولید صندوق نسوز
-سایر ماشین‌آلات و تجهیزات گروه صنایع فلزی از قبیل پایه‌های فلزی انتقال نیرو، سقف‌های سوله، اسکلت فلزی و آنهائی که ذکر نشده کلاً















10سال
7-ماشین‌آلات تهیه و تولید میخ و پرچ و پیچ و مهره اتوماتیک و معمولی برای تولید انبوه
-ماشین‌آلات نورد کاری و ساخت ورق‌های فلزی و غلطک‌ها برای تولید انبوه


12سال
8- ماشین‌آلات ریخته‌گری و قالب گیری (سری‌سازی) 8سال
گروه 3- صنایع حمل و نقل:
1- صنایع تولید اتومبیل و خودرو، کامیون و خودروهای سنگین، انواع موتورسیکلت، انواع دوچرخه و سه چرخه، قایق و کشتی‌های بدون موتور، کشتی‌های موتوردار با هر ظرفیت


10سال
2-صنایع تولید کشتی‌های نفت‌کش و مشابه
-صنایع تولید هواپیما و هلی‌کوپتر، لکوموتیو و قطارهای هوائی،
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
زمینی و زیرزمینی و واگن 15سال
گروه 4- وسائط نقلیه:
1- انواع اتومبیل، خودرو بنزینی و دیزلی- کامیون و کامیونت دیزلی تا چهار سیلندر تا 5 تن ظرفیت

25%
2- وانت و بارکش و تاکسی و کرایه بنزینی تا 4 سیلند، وانت، بارکش و کرایه بنزینی از 4 سیلندر به بالا، کامیون و انواع بارکش دیزلی از 4 سیلندر به بالا و تا 10 تن ظرفیت

30%
3-کامیون و بارکش و تریلر و دامپتراک‌ها با هر ظرفیت
- انواع موتورسیکلت‌ و دوچرخه و سه چرخه
35%
4-لکوموتیو و قطارهای هوائی، زمینی و زیرزمینی
- شنارهای بدون موتور (پارچ)
20%
5- انواع هلی‌کوپتر و هواپیماهای مسافربری و باری و سمپاشی، نقشه‌برداری و امثال آن
25%
6- انواع قایق‌های موتوری بنزینی تا 80 اسب 30%
7- انواع قایق‌های موتوری بنزینی از 80 اسب به بالا 25%
8- انواع قایق و کرجی دیزلی تا هر قدرت، کشتی‌های موتوردار با هر ظرفیت، کشتی‌های سردخانه‌دار و نفت‌کش
15%
گروه 5- ماشین‌آلات ساختمانی و راه‌سازی:
1-کلیه ماشین‌آلات ساختمانی، مکانیکی، هیدرولیکی، الکتریکی، چرخ لاستیکی و یا زنجیری همچنین جراثقال‌ها و ماشین‌های حفاری، کارخانه‌های تهیه بتون و سنگ‌شکن‌ها و ماشین‌های پایه کوبی، دمپر، الواتور، میکسر، ویبراتور و مشابه
-ماشین‌آلات راه‌سازی (انواع بلدوزرها، گریدرها، غلطک‌ها، فنیشر، ماشین‌های تهیه آسفالت، فیلرها و شمع‌کوب و کمپاکتورها و غیره)
-ماشین‌آلات مربوط به فرودگاه مانند ماشین‌های علامت‌گذار، برف‌روب و خشک‌کن و یدک‌کش و پله‌های متحرک و کمپرسورها و جک‌های هیدرولیکی و غیره 3




شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
-ماشین‌آلات مربوط به بندرسازی (ماشین‌های بتون‌ریزی) زیرآب، لوازم غواصی، اسکله‌های موقت و غیره
-ماشین‌آلات مربوط به سدسازی (ماشین حفر کانال و ...)
-کلیه ماشین‌آلات شهرسازی و ابنیه سازی (اعم از ماشین بلوک‌زنی، لوله‌گذار، ماشین‌های جذب کننده، جوش‌زنی لوله‌ها و سایر ماشین‌های مشابه




25%
گروه 6- لوازم و تجهیزات و ابزار کار:
1- کلیه ابزار و لوازم کار از قبیل آچار، چکش، بیل و کلنگ، مته برقی، فورگون، دستکش و ماسک، سطل و سایر وسائل از این قبیل (تمام به حساب هزینه بهره‌برداری و مصرفی به هزینه گرفته می‌شود)



100%
گروه 7- ماشین‌آلات معدن:
1-دستگاه‌های شستشو و پر عیار کردن سنگ معدن
-ریل، واگن، لکوموتیو
-لوله‌های آهن
-وسائل حفاری و استخراج معدن مانند سوانداژ، بیل‌های مکانیکی و تراکتور، بارکن، انواع کمپرسورها، دریل‌ها، انواع اسکاواتور سنگ‌شکن، آسیاب و مخازن فلزی و تجهیزات مربوطه











5سال
2- وسایل جلوگیری از ریزش سقف معادن از قبیل تیرهای بتونی، تیرهای آهن، سیستم جک‌های هیدرولیک که در معدن ذغال‌سنگ به کار می‌رود

2 سال

تبصره 1- هزینه‌های اکتشاف و تهیه و همچنین هزینه‌های ضروری راه‌سازی طبق اسناد مثبته به شرح زیر قابل استهلاک می‌باشد:
الف- هزینه‌های اکتشافی و تدارکات مقدماتی تا تاریخ شروع به بهره‌برداری معدن برای هر سال از تاریخ شروع به بهره‌برداری به نسبت مقدار استخراج هر سال با مقدار سهمیه معینه از طرف وزارت معادن و فلزات برای همان سال ظرف مدت هشت سال استهلاک‌پذیر است به شرط آنکه میزان استهلاک سالیانه کمتر از یک هشتم کل هزینه‌های مزبور نباشد.
ب- هزینه‌های مربوط به راه‌سازی و ایجاد تونل‌ها و چاه‌های اصلی به منظور بهره‌برداری از تاریخ بهره‌برداری به نسبت ذخیره معدن تقسیم و به میزانی که به هر تن تعلق می‌گیرد قابل استهلاک می‌باشد (تشخیص میزان ذخیره معدن با اداره کل معادن است)
ج- هر گاه بهره‌بردار ضمن عملیات بهره‌برداری به ماده معدنی جدیدی برخورد نموده و در نتیجه میزان ذخیره نوعاً یا کلاً از مقدار پیش‌بینی شده ابتدائی تجاوز نمود استهلاک میزان مستهلک نشده از هزینه‌های مذکور در بند ب به نسبت مجموع ذخایر موجود محاسبه خواهد گردید (تعیین مقدار ذخیره جدید با اداره کل معادن می‌باشد.)
د- چنانچه حق امتیاز بهره‌برداری معدن واگذار شود و یا از طرف صاحب امتیاز به شرکت گذارده شود و یا صاحب امتیاز آن را به عنوان سهم‌الشرکه خود به شرکت دیگری انتقال دهد مبلغ پرداختی به واگذارنده و یا مبلغی که به عنوان سرمایه صاحب امتیاز از این بابت در شرکت گذارده شده قابل استهلاک محسوب و به میزان ذخیره معدن تقسیم و مستهلک می‌گردد.
معادنی که در حال بهره‌برداری واگذار شود واگذارنده مکلف است گواهی لازم دائر به مقدار ذخیره موجود در معدن از اداره کل معادن دریافت و به خریدار تسلیم نماید که ماخذ محاسبه استهلاک قرار داده شود.
هـ - ماشین‌آلات و لوازم و اثاثیه و ابزار و غیره که از طرف بهره‌بردار معدن انتقال داده شود استهلاک آنها از طرف بهره‌بردار جدید به میزان بهای باقی مانده مستهلک نشده و بر اساس مقررات این ماده قابل استهلاک خواهد بود.
تبصره 2- در مورد ماشین‌آلات و تجهیزات شرکت‌هایی که برای استخراج معدن تشکیل شده یا می‌شوند (به استثنای ابزار و ادوات کار قابل استهلاک در سال استفاده و اتومبیل اعم از باری و سواری و اتوبوس و موتورسیکلت و دوچرخه و همچنین هزینه‌های قابل استهلاک مانند هزینه‌های اکتشاف و تهیه و سایر هزینه‌های ضروری برای اکتشاف و تدارک مقدماتی موضوع تبصره یک گروه 7 صنایع این جدول) که به هر حال در این قبیل موارد از لحاظ میزان استهلاک تابع مقررات جدول مزبور خواهد بود، به ترتیب زیر عمل می‌شود:
الف- ماشین‌آلات و تجهیزاتی که برای تغلیظ و ذوب و تصفیه مواد معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرند به جای نرخ‌های مقرر در جدول استهلاکات کلاً در مدت ده سال از تاریخ بهره‌برداری مستهلک خواهند شد.
ب- ماشین‌آلات و تجهیزاتی که برای اکتشاف و استخراج معدن مورد استفاده قرار می‌گیرند و همچنین کامیون‌های مخصوص حمل مواد معدنی که منحصراً برای حمل و نقل در داخل محوطه معدن مورد استفاده قرار می‌گیرند و معمولاً در جاده‌های عمومی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند به جای نرخ‌های مقرر در جدول استهلاکات کلاً در مدت پنج سال از تاریخ بهره‌برداری مستهلک خواهند شد مفاد بندهای الف و ب این تبصره شامل ماشین‌آلات و تجهیزات مزبور که پس از اولین سال فروش مواد استخراج شده از معدن تجدید یا اضافه می‌شود نخواهد بود و در مورد ماشین‌آلات تجدید یا اضافه شده پس از تاریخ مذکور صرفاً بر اساس این جدول عمل خواهد شد.



شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
گروه 8- ساختمان‌ها و راه‌ها
1-کلیه سالن‌های کارگاه‌ها و کارخانجات تولید و نصب ماشین‌آلات

10%
2-سالن کارگاه‌های کمکی، انبارها، دفتر کارگاه، منازل سازمانی و مسکونی کارکنان در محل کارخانجات و تاسیسات ساختمان‌های مسکونی
-منازل و ساختمان‌های مسکونی در محل معادن و کارگاه‌های مربوطه



8%
3- سایر ساختمان‌ها 7%
4-زیرسازی خطوط راه‌آهن شامل بستر خطوط، ترانشه‌ها گالری‌ها، آب‌روها، پل‌های بتونی، طاق سنگی، فلزی و تونل‌ها
18%
5- روسازی خطوط راه‌آهن شامل انواع ریل‌ها، تراورس چوبی، بتونی و فلزی، بالاست سوزن‌های برقی و دستی، ادوات و اتصالات ریل

15%
6- راه آسفالته اختصاصی 10 سال
7- راه شوسه اختصاصی 7 سال
گروه 9- صنایع نساجی و پوشاک:
1-ماشین‌آلات تولیدی و مقدماتی ریسندگی و بافندگی، پرداخت، سفید کردن منسوجات، رنگرزی و چاپ و تکمیل، بسته‌بندی، پیله‌کشی، جوراب و پوشاک زیر (از الیاف طبیعی و
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
و مصنوعی)، برودری دوزی و دوخت، تهیه طناب و نخ (از الیاف طبیعی و مصنوعی) و قیطان‌بافی و توربافی، تولید لباس و کرست و چتر و کلاه، ماشین‌آلات تهیه محصولات نمدی

8 سال
گروه 10- صنایع پلاستیک:
1-ماشین‌آلات و تجهیزات پلاستیک‌سازی و بسته‌بندی، مشمع، ورق پلاستیک و سایر مصنوعات پلاستیکی
-ماشین‌آلات ساخت نوارکاست، و صفحه گرامافون و مشابه
-تولید لوله و اتصالات پلاستیکی و پی. وی. سی و مشابه
-تولید کیسه و لفاف و نخ نایلونی و پلاستیکی
-تولید لوله، مشمع قیراندود و غیره





8 سال
2- انواع غلطک برای ساخت پلاستیک 5 سال
3- هزینه قالب‌ها از تاریخ شروع در حساب هزینه بهره‌برداری پذیرفته می‌شود
100%
گروه 11- صنایع داروئی و بهداشتی و پزشکی:
1-ماشین‌آلات تولید داروسازی و بسته‌بندی آن
-وسائل آرایشی، عطر و ادوکلن و گلاب و دودورانت و سایر محصولات آرایشی زنانه مانند سشوار و مشابه آن


10 سال
2-ماشین‌آلات صابون‌سازی و بسته‌بندی
-ساخت خمیردندان و خمیردندان‌سازی و مسواک و برس و مشابه
-تولید باندهای طبی و پنبه هیدروفیل و وسائل ضد عفونی
-تهیه و تولید گلسیرین، پودرهای ظرفشویی، رختشویی و پاک کننده
-ماشین‌آلات و تجهیزات تهیه سموم دفع آفات خانگی و کشاورزی و مشابه




8 سال
3- وسائل اطاق عمل و جراحی و ابزار و تجهیزات بیمارستانی (وسایل دندانپزشکی و پیراپزشکی و آزمایشگاهی و رادیولوژی و رادیوتراپی، فیزیوتراپی و بیهوشی و امثالهم)

10سال
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
4- ماشین‌آلات تهیه و تولید وسائل اتاق عمل و جراحی و ابزار و تجهیزات بیمارستانی (وسایل دندانپزشکی و پیراپزشکی و آزمایشگاهی و رادیولوژی و رادیوتراپی و بیهوشی و امثالهم)

10%
گروه 12- صنایع روغن نباتی و تصفیه روغن:
1-ماشین‌آلات تهیه و تولید روغن نباتی کلاً
-ماشین‌آلات و تجهیزات روغن‌کشی شامل (سیلوها، پاک‌کنندها، لینترگیری، خردکن، جداکننده، آسیاب‌ها، پرس و صافی‌ها)
-تصفیه روغن شامل (سانتریفوژ، بی رنگ کننده‌ها، تولید هیدروژن، صافی‌ها، بی‌بو کننده‌ها، بسته‌بندی، اندازه‌گیری و مخازن)






10 سال
گروه 13- صنایع چاپ و تکثیر و گراور:
1-ماشین‌های چاپ و چاپخانه شامل دستگاه‌های (مرکب‌سازی، برش، چاپ افست، چاپ معمولی، چاپ پلاستیک و شیشه و صحافی) و ماشین‌های حروف‌سازی، و تهیه کلیشه و گراور


10%
2- ماشین‌های پلی‌کپی، فتوکپی، تکثیر، اوزالید، زیراکس و مشابه
5 سال
3- حروف چاپخانه و کلیشه و گراور در سال استفاده در حساب هزینه بهره‌برداری پذیرفته می‌شود
100%
گروه 14- صنایع شکر و قند:
1-ماشین‌آلات تولیدی شکر و قند از چغندرقند و نیشکر
-تصفیه شکر و تهیه قند و حبه و کله، آپارت‌ها و مخازن شربت

15 سال
گروه 15- صنایع مصالح ساختمانی:
1-ماشین‌آلات تهیه و تولید انواع کاشی و سرامیک و لعاب و رنگ مربوطه
-انواع آجر، سفال و پوکه، شن و ماسه و دانه‌بندی آنها، بتون و آسفالت
-سنگبری و سنگ‌کوبی و صیقل‌زنی، موزاییک سازی، سنگفرش،
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
بلوک و جدول زنی
-گچ و آهک و گچ‌های پیش ساخته
-لوله و ورق سیمانی نسوز و پنبه سوز و اتصالات مربوطه
-خانه‌های پیش‌ساخته، سیپورکس، انواع تیرچه بلوک و سقف بلوک
- انواع لوازم بهداشتی آب و فاضلاب ساختمان و تجهیزات و قالب‌های مربوطه و سایر مصالح ساختمانی





10 سال
گروه 16- صنایع شیشه:
1- ماشین‌آلات تولید انواع شیشه‌های بطری، نشکن، ساختمانی، مشجر و تراش شیشه و موارد مشابه

10 سال
2-ماشین‌آلات تهیه و تولید انواع چینی و بلور و آئینه و غیره
-کوره ذوب مواد و بوته
-انواع مصنوعات شیشه‌ای از قبیل حباب‌ها و آمپول‌ها و پشم شیشه و سایر موارد مشابه


8 سال
3- قالب‌ها و ظروف و غلطک‌های مربوط به این صنعت و آجرنسوز مورد مصرف کوره از تاریخ شروع استفاده در حساب هزینه منظور می‌گردد

100%
گروه 17- صنایع سیمان:
1- ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و تهیه انواع سیمان معمولی، رنگین و مخصوص و وسایل بسته‌بندی (سنگ‌شکن و آسیاب‌ها، کوره‌ها و فیلترها و مخلوط‌کن‌ها و سایر موارد مشابه)


10 سال
2- کلیه قالب‌های مربوط به صنایع ساختمانی و سیمان از تاریخ شروع استفاده در حساب هزینه بهره‌برداری منظور خواهد شد
100%
گروه 18- صنایع غذایی و خوراکی:
1-ماشین‌آلات تهیه و تولید شیر و لبنیات پاستوریزه، بستنی، آدامس، شکلات، آب نبات، تافی وغیره
-انواع سوسیس و کالباس، برنج‌کوبی، الکل صنعتی و تجارتی انواع نوشابه‌های غیر الکلی و آب معدنی و مشابه



10سال
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
2-ماشین‌آلات تهیه و تولید نان، بیسکویت، شیرینی و قند، نبات‌سازی و غیره
-کارخانجات کنسرو و کمپوت و آب میوه، آرد و بکینگ‌پاودر، خشکبار و مشابه
-انواع ماکارونی و رشته، نشاسته و گلوکز و غیره
-چای و بسته‌بندی آن، خمیرمایه نان و صنایع تخمیری
-شیرخشک و غذای کودک و مواد پروتئینی
-سرکه و مواد مشابه






8 سال
3- سنگ آسیاب در سال استفاده در حساب هزینه پذیرفته می‌شود
100%
گروه 19- صنایع شیمیایی:
1-ماشین‌آلات تهیه و تولید مواد اسیدی و بازی و سود، کربنات و بی کربنات دو سود، مواد شیمیایی حلال و رزین‌ها، کودهای شیمیایی مانند اوره، سوپر فسفات، پتاس، آمونیاک و کلیه موارد مشابه



6 سال
2-ماشین‌آلات تهیه و تولید گازهای اکسیژن، هیدروژن، هلیوم و تجهیزات حمل و نقل و تخلیه و پر کردن آنها و مخازن و کپسول‌ها
-واکس، ورنی، بتونه و شمع، مواد اولیه پلاستیک، مواد شیمیایی از منابع آلی و کلیه موارد مشابه



8 سال
3- ماشین‌آلات تهیه و تولید روغن‌های معدنی و روغن‌های موتور و روغن‌های مخصوص و تصفیه‌خانه‌های مربوط و سایر موارد مشابه

15 سال
4-ماشین‌آلات تهیه و تولید الیاف و نخ‌های مصنوعی به طور کلی
-رنگ و روغن جلا، روغن‌های صنعتی، لاک‌الکل، مواد شیمیایی از منابع معدنی و کلیه موارد مشابه

10 سال
گروه 20- صنایع نفت و پتروشیمی:
1- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات اکتشاف و حفره چاه‌های نفت
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
زمینی و دریایی و فلات قاره و تولید و پالایش نفت و مشتقات آن، تولید مواد پتروشیمی، تولید انواع قیر امولسیونه، ایستگاه‌ها و پمپ خانه‌های تقویتی فشار و کلیه موارد مشابه مرتبط با صنایع نفت و پتروشیمی


10 سال
گروه 21- صنایع سلولوزی و چوبی:
1-کلیه ماشین‌آلات تهیه و تولید کارتن و جعبه مقوایی، دستمال کاغذی، تیشو و کاغذ دیواری و تزئینی، لیوان کاغذی و مقوایی و کاغذهای پارافینی، پاکت و کاغذبری و کلیه موارد مشابه


12 سال
2- کلیه ماشین‌آلات تهیه و تولید کاغذ سمباده و سایر کاغذهای صنعتی
8 سال
3-کلیه ماشین‌آلات تهیه و تولید چوب و چوب‌بری و خرده چوب، نجاری از قبیل (اره، فرز، رنده) تخته چندلا، فیبرف نئوپان، اشباع چوب و روکش و غیره
- قالب‌ کفش و مدل‌سازی، پارکت چوبی، مبل و صندلی و نیمکت و قفسه، فرمیکا
-کبریت‌سازی و مواد محترقه آتش‌بازی و موارد مشابه مرتبط با صنایع چوبی





10 سال
4- کلیه ماشین‌آلات تهیه و تولید وسائل و ماشین‌آلاتی که در این صنعت به کار می‌رود
10 سال
گروه 22- صنایع کاغذ و خمیر کاغذ:
1- ماشین‌آلات تولید و ساخت خمیر کاغذ به روش‌های مختلف، کاغذ و مقوا از هر نوع و کاغذ اسکناس و موارد مشابه

10سال
گروه 23- صنایع برق و الکترونیک:
1- ماشین‌آلات تهیه و تولید کلیه وسایل صوتی و تصویری الکترونیکی (تلویزیون، رادیو، ضبط و ...) و کلیه ماشین‌های محاسباتی الکترونیکی و دستگاه‌های مونتاژ و سایر موارد مشابه


10 سال
2-ماشین‌آلات تهیه و تولید انواع لامپ‌ها و چراغ‌های راهنمایی و علائم خبری و انواع سیم و کابل‌های برق فشار قوی و ضعیف از
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
هر نوع آلیاژ برای مصارف مختلف
-انواع کلید و پریز و سرپیچ و مقره و لوله برگمن
-اندازه‌گیری برق و الکترونیک، انواع ترانس‌ها و سایر لوازم برقی و الکترونیکی، باتری خشک و تر و ذغال‌های صنعتی


8 سال
گروه 24- صنایع لوازم خانگی:
1-ماشین‌آلات تولید انواع اجاق‌گاز و بخاری، انواع شوفاژ و مشعل و رادیاتور و تجهیزات حرارت مرکزی
-انواع آبگرمکن، انواع کولر، فن کویل، تهویه مطبوع، چیلر و تجهیزات تبرید
-انواع یخچال و فریزر و ماشین لباسشویی
-انواع پنکه، بخاری جاروبرقی، پلوپز، کباب‌پز، آرام‌پز
-انواع ساعت دیواری، سماور، لوستر، چراغ خوراک‌پزی
-انواع آب میوه‌گیری، چرخ گوشت، مخلوط‌کن‌ها، قهوه‌ساز‌ها
-انواع فلاسک‌ها، یخ‌سازی و سردخانه‌ها، سالن‌های سرد کننده و نگهداری مواد غذایی و سبزیجات و مواد خوراکی و سایر لوازم خانگی










10 سال
2- ماشین‌آلات تولید و تهیه انواع چراغ‌ها و توری چراغ و موارد مشابه
8 سال
گروه 25- صنایع پلاستیک:
1-ماشین‌آلات تهیه و تولید انواع تایرو تیوپ وسایل نقلیه
-انواع روکش لاستیک، فوم و رابر (تشک لاستیکی)
-انواع فرش‌های لاستیکی و تولید تسمه پروانه‌ها، انواع لوازم ورزشی لاستیکی، انواع کف و پاشنه لاستیکی و سایر تولیدات لاستیکی




10 سال
2- ماشین‌آلات تهیه و تولید ریخته‌گری‌های لاستیک برای مصارف صنعتی (لاستیک‌های ضد حرارت، ضد آب، ضد الکتریسیته، ضد ضربه و مشابه) و قالب‌های آن

5 سال
گروه 26- صنایع چرم و کفش:
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
1-ماشین‌آلات تهیه و تولید چرم و پوست، آماده کردن روده، سالامبور، مصنوعات چرمی و بند کفش و پارچه آستری کفش، انواع کفش چرمی، لاستیکی و سوپرفلکس، انواع پوتین و چکمه، انواع کفش ترلون و پارچه‌ای، ورزشی و کتانی و پلاستیکی، انواع دمپایی پلاستیکی، انواع زیره کفش و صندل و سایر موارد مشابه
-قطعات یدکی ماشین‌آلات کارخانجات کفش‌سازی




10 سال
گروه 27- صنایع مخابرات:
1-ماشین‌آلات تولید انواع تلفن و وسائل ارتباطی، رله‌ها، بردها و تجهیزات پستی
-کلیه تجهیزات و وسائل مخابراتی، بی‌سیم و دکل‌های محمل و پایه‌ها و سایر موارد مرتبط با صنعت مخابرات



8 سال
گروه 28- صنایع فولادسازی و ذوب فلزات:
1-ماشین‌آلات و تجهیزات تولید و ریخته‌گری چدن و صنایع جنبی و کوره‌های بلند فولادریزی مداوم و متناوب و مواد اولیه چدن و فولاد، نورد فولاد و آهن، تیرآهن و تسمه و نبشی، سپری، آرماتور و سایر محصولات نورد و فولادهای ساختمانی، ورق آهن و فولاد و فولادهای صنعتی، فولادهای ضد زنگ و مخصوص و سایر موارد مشابه





8%
2- ماشین‌آلات و تجهیزات تولید ریخته‌گری آلومینیوم، مس، سرب و روی، سایر فلزات رنگین و نورد تهیه محصولات
15%
3- ماشین‌آلات و تجهیزات نورد آلومینیوم و مس و سرب و روی و تولید محصولات آنها
10%
4-ماشین‌آلات و کوره و دستگاه تقطیر ذغال سنگ و کک‌سازی 10 سال
5- کلیه قالب‌های ریخته‌گری و فلزکاری محصولات فوق و آجرهای نسوز و ابزار عمل آتش‌خوار مورد مصرف کوره‌ها در سال استفاده در حساب هزینه پذیرفته می‌شود

100%
گروه 29- صنایع آبرسانی و تصفیه آب و فاضلاب:
1- ماشین‌آلات تهیه و تولید پمپ‌ها و توربین‌های آبی و موتور
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
پمپ‌ها و متعلقات مربوطه و تجهیزات تهیه آب صنعتی و سختی‌گیرها و یونیزاسیون آب و تصفیه آب و موارد مشابه
10 سال
2-ماشین‌آلات و لوازم سمپاشی و دفع آفات کشاورزی و دامی، دوشیدن شیر و دامداری و کشتارگاه‌ها و تلقیح مصنوعی و جوجه‌کشی و (انواع مختلف) پرورش جوجه و مرغ
-انواع تراکتور، خیش، بذرپاش، کودپاش، دیسک، خرمن‌کوب، ماله، وجین‌کن، کمباین، سمپاش و لوازم دفع آفات نباتی و دامی، علف‌چین‌ها و سایر وسایل و لوازم مشابه




30%
3- ماشین‌آلات تهیه و تولید خوراک دام و طیور، سیلو کردن خوراک دام و مواد کنستانتره و آرد ماهی و صنایع دخانیات و تجهیزات تهیه توتون و تنباکو، ماشین‌پرورش و تکثیر ماهی و موارد مشابه

8 سال
4-ماشین‌آلات پنبه‌پاک‌کنی و عدل‌بندی و خشک‌کن
-تولید قطعات یدکی کلیه ماشین‌آلات و وسائل مرتبط با صنایع این گروه

10سال
گروه 31 – صنایع تراکتورسازی و کمباین:
1-صنایع و کارخانجات تولید انواع تراکتور زنجیری و لاستیکی با قدرت‌های متفاوت، انواع کمباین برای غلات، گیاهان ریشه‌ای، چغندرقند، نیشکر و پنبه، دانه‌های روغنی وغیره
-زنجیر تراکتور و تانک‌ها و قطعات یدکی مرتبط با صنایع این گروه



10 سال
گروه 32- صنایع ماشین‌سازی:
1-ماشین‌آلات و کارخانجات تولید کمپروسور هوای فشرده
-الکتروموتور و الکتروپمپ، موتورهای بنزینی و دیزلی و پمپ‌های سانریفورژ و غیره
-توربین‌های برق و بخارآب، بلبرینگ و رول برینگ، انواع پمپ‌های هیدرولیک (انواع مختلف) تجهیزات ریخته‌گری و قالب‌گیری، ماشین‌آلات و کارخانجات صنعتی و سایر موارد مشابه





10 سال
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
گروه 33- صنایع سینمایی و فیلمبرداری:
1-‌ماشین‌آلات و دستگاه‌های فیلمبرداری و سینمایی
-ساخت دستگاه‌های فیلمبرداری و سینمایی، چاپ و ظهور فیلم و دوبلاژ نمایش فیلم و آپارات‌ها و موارد مشابه
2-دوربین‌های فلکی و تجهیزات مربوط به ستاره‌شناسی و نجوم و غیره
3-بهای امتیاز فیلم‌های وارده اعم از حق نمایش و بهای کپی
الف- چنانچه مدت قرارداد نمایش فیلم یک سال باشد
ب-چنانچه مدت قرارداد بیش از یک سال باشد
ج- چنانچه در قرارداد مدت تعیین نشده باشد
تبصره: استهلاک بهای فیلم از روزی که نمایش داده می‌شود به نحو مذکور بند 3 در حساب هزینه پذیرفته خواهد شد (اولین نمایش فیلم مبدا سال استهلاک محسوب خواهد شد)
100%
70%


حداکثر


4 سال
گروه 34- صنایع اتمی و نیروگاه‌های اتمی:
1- ماشین‌آلات تولید تجهیزات اتمی
5سال
2- ماشین‌آلات تولید کارخانجات آب سنگین و تجهیزات نیروگاه‌های هسته‌ای
5%
3- تجهیزات و وسایل نگهداری فضولات هسته‌ای 10%
گروه 35- صنایع رنگ و چسب:
1-ماشین‌آلات تهیه انواع رنگ‌‌های ساختمانی و صنعتی
-انواع چسب و صمغ (مخصوص و صنعتی) و غیره

10 سال
گروه 36- صنایع متفرقه:
1- ماشین‌آلات زیپ‌سازی
10 سال
2-ماشین‌آلات قالی‌شویی و لباسشویی و مشابه 8 سال
3- تجهیزات سرویس و رنگ کردن اتومبیل، بالانس چرخ و تون‌آپ و سایر موارد مرتبط با تعمیرکاری اتومبیل و خودرو
8 سال
4-ماشین آلات تهیه و تولید مداد و خودکار قلم و خودنویس و فندک و موارد مشابه
10سال
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
5-ماشین‌آلات و وسائل پارک‌های تفریحی اعم از برقی، پنوماتیکی، روغنی و الکتریکی و غیره مانند: چرخ و فلک، آکروجت، ترن هوایی، ماشین‌های برقی، و امثالهم
-تاسیسات تله‌کابین و تله اسکی و موارد مشابه


10سال
6-ماشین‌آلات و تجهیزات سایر صنایع متفرقه 8 سال
7- سایر ادوات و ابزار مختلف که در این جدول پیش‌بینی نشده 4 سال
گروه 37- سایر اموال و اثاثیه:
1- اموال و اثاثیه اداری و ماشین‌آلات دفتری از قبیل تحریر، تایپ، کپی، حساب و فاکس

10 سال
2-سخت افزار سیستم‌های رایانه‌ای و موارد مشابه 10 سال
3- سخت افزارهای رایانه‌ای شخصی (PC) 3سال
4-اموال و اثاثیه: هتل‌ها و متل‌ها و مسافرخانه‌ها و رستوران‌ها و سینما، تئاتر و موسسات تعلیم و تربیت و موارد مشابه
5 سال
گروه 38- حقوق مالی:
1-امتیازات و بهای خرید فرمول و علائم تجاری و صنعتی و غیره
الف- برای تولید مقدار معینی باشد و به نسبت تولید هر سال
ب-قرارداد برای مدت معینی منعقد شده باشد به نسبت مدت قرارداد
ج-مبلغ مشخصی برای هر سال باشد در همان سال قابل استهلاک است
د- در سایر شرایط

-

-

-

-
2 سال
2- حق‌التالیف، حق‌التصنیف و سایر حقوق خریداری انحصاری 4 سال
گروه 39- دارائی‌های صنعت آب و برق:
الف: صنعت آب
1-ساختمان‌های بتنی تاسیسات بهسازی، پمپاژ، تصفیه و نیروگاه آب و ساختمان‌های بتنی مسکونی و اداری مربوطه
30 سال
2-ساختمان‌های اسکلت فلزی تاسیسات بهسازی، پمپاژ،تصفیه و نیروگاه آب و ساختمان‌های اسکلت فلزی و اداری مربوطه
20 سال
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
3- ساختمان‌های آجری تاسیسات بهسازی، پمپاژ، تصفیه و نیروگاه آب و ساختمان‌های آجری مسکونی و اداری مربوطه
10سال
4- مخازن بتنی ذخیره آب، لوله‌ها و کانال‌های آبرسانی بتونی 30 سال
5-مخازن هوایی (فلزی) ذخیره آب، لوله‌های آبرسانی چدنی
-تجهیزات تصفیه خانه‌ها و لوازم انبارها
15سال
6- سدها: رقم قطعی عمر مفید اقتصادی هر سدی بنا بر نوع سد و میزان رسوبات آن توسط مقاطعه کار مهندس مشاور، کارشناس وزارت نیرو و کارشناس سازمان آب مربوطه تعیین خواهد شد
35-100 سال
7- تاسیسات سدها، تجهیزات مکانیکی و برق سدها 35سال
8-مخازن سدها و راه‌های آبی 75 سال
9- تونل‌ها 50سال
10- قنوات، تجهیزات دستگاه دیگ بخار، لوله‌های آبرسانی فولادی و دوکتیل، لوله‌ها و شیرهای اصلی آتش‌نشانی و عمومی
25 سال
11- چاه‌های تامین آب، تاسیسات مربوطه 8سال
12- ساختمان تاسیسات نیروگاه، سایر تاسیسات و تجهیزات نیروگاه و شبکه‌های انشعاب آب
20 سال
13- جاده‌ها، خیابان‌ها، پل‌ها و پیاده‌روها 10 سال
14- تجهیزات پمپاژ برقی، دیزلی، آبی، بخاری، دستگاه‌های تولید برق و سایر تجهیزات پمپاژ، تاسیسات و دستگاه‌های شوفاژ، تهویه مطبوع، وسایل گرم کننده و خشک‌کننده، لوازم و وسایل آزمایشگاه و بهداری، مخابراتی و سایر تجهیزات و اموال عمومی


10 سال
15-اسباب‌ و اثاث منازل، اماکن عمومی، اداری، بیمارستان‌ها فروشگاه‌ها، اماکن تفریحی، آموزشی و کنتورهای آب و ابزار و لوازم کارگاه و گاراژچ و وسایط نقلیه و ماشین‌آلات کشاورزی و ماشین‌آلات سنگین ساختمانی


5 سال
16- هزینه‌های سازمانی از قبیل مخارج ثبت و حق مشاوره 3 سال
17- مطالعات اولیه (از قبیل فنی و تهیه پروژه)
بیشتر از یک میلیارد ریال 6 سال و کمتر از یک میلیارد ریال 3
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
سال - -
ب: صنعت برق
1-وسائل و تجهیزات تولید، انتقال و توزیع برق شامل دیگ بخار، توربوژنراتور، تیرها، برج‌ها، پست‌های برق و سایر موارد مشابه
25سال
2- انواع دستگاه‌های محرک، مولد، موتورها (گازی و دیزلی) و تجهیزات اصلی و متفرقه آنها و کنتورهای برق
20سال
3-چراغ‌های آبی، توربین‌ها، ژنراتورها، سیم‌ها و کابل‌ها و لوله‌های پوششی (هوایی و زیرزمینی) و سایر لوازم مربوطه
35 سال
4- مخازن، سدها و آب روهای مربوط به تاسیسات تولید برق 75 سال
5- تاسیسات روشنایی معابر، لوازم و تجهیزات و ابزار انبارها کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها و سایر وسایل متفرقه
15سال
6- تجهیزات کامپیوتری مراکز کنترل برق، تامین کننده قدرت، تهویه مطبوع و ایمنی و مخابراتی مرکز دیسپاچینگ
10 سال
7- ساختمان‌های محل نصب تاسیسات و تجهیزات تولید برق، توربی‌های بخار و گازی و مولدهای درون‌سوز و سیکل ترکیبی، پست‌های انتقال و توزیع برق و تاسیسات دیسپاچینگ

40 سال
8- ساختمان مخازن و انبارهای سوخت نیروگاه‌ها و ملحقات آنها 20 سال
9- ساختمان و ابنیه محل نصبت نیروگاه‌های هیدرولیکی 55 سال
10- جاده‌ها، راه‌آهن، پل‌ها و ساختمان‌های پست مربوط به تاسیسات تولید و انتقال نیرو
50سال
11- سایر دارایی‌های مطابق نرخ‌های مذکور در گروه‌های قبلی (حسب مورد)

تبصره 1- در مواردی که استهلاک بر اساس سال تعیین شده نسبت به مانده استهلاک نشده دارائی‌ها در اولین سال مالیاتی مشمول قانون مالیات‌های مستقیم مصوب سوم اسفندماه 1366 (3/12/66) از تاریخ بهره‌برداری طبق سنوات مندرج در این جدول استهلاک خواهد شد. به شرط اینکه جمع سنوات قابل استهلاک از تاریخ بهره‌برداری مال تا زمان اجرای این جدول با سنواتی که از نظر استهلاکی در این جدول برای آن مال مقرر نشده از 5/1 برابر سنوات مندرج در این جدول تجاوز ننماید و در صورت تجاوز حداکثر مدت کل استهلاک 5/1 برابر سنوات مذکور در این جدول است.
نصاب 5/1 برابر مزبور فقط ناظر به مواردی است که مدت استهلاک مقرر در این جدول کمتر از مدتی باشد که مطابق مقررات سابق استهلاک بوده است.
تبصره 2- در مواردی که استهلاک بر اساس نرخ نزولی موضوع بند الف ماده 150 قانون تعیین می‌گردد ملاک عمل محاسبه مانده دارائی‌های استهلاک نشده در اول سال 1368 با ضریب سال اول خواهد بود.
تبصره 3- استهلاک دارائی‌های شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران و شرکت ملی صنایع پتروشیمی بر اساس ضوابطی که به موجب اساسنامه شرکت‌های مزبور تعیین و به تصویب وزارت امور اقتصادی و دارائی رسیده یا خواهد رسید و همچنین استهلاک دارائی‌های بانک‌ها بر اساس ضوابطی که به موجب قانون پولی و بانکی کشور تعیین شده یا می‌شود پس از تصویب وزارت امور اقتصادی و دارائی قابل محاسبه خواهد بود. چنانچه با تصویب قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 ضوابط محاسبه استهلاک دارائی‌های موسسات و سازمان‌هائی که مقررات قانونی مخصوصی داشته‌اند ملغی گردیده باشد پس از تصویب وزارت امور اقتصادی و دارائی قابل اجراء خواهد بود.
محاسبه استهلاک دارائی‌های شرکت‌های آب یا برق و یا آب و برق منطقه‌ای وابسته به وزارت نیرو، شرکت تولید انتقال نیروی برق ایران (توانیر) سازمان برق ایران و شرکت خدمات مهندسی آب بر اساس ضوابطی که به تصویب وزراء امور اقتصادی و دارائی و نیرو می‌رسد خواهد بود.
تبصره 4- نرخ استهلاک کوره‌هائی که در صنعت به کار می‌رود به جز مواردی که در این جدول در گروه راجع به صنعت خاص به خود پیش‌بینی شده است در هر مورد تابع حداقل نرخ استهلاک ماشین‌آلات مربوط به صنعت خواهد بود. آجرها و مواد نسوز مورد مصرف در ساخت یا تعمیر کوره‌هائی که در این جدول پیش‌بینی شده است در سال استفاده در حساب هزینه بهره‌برداری پذیرفته می‌شود.
تبصره 5- هزینه تاسیس از بابت مطالعاتی فنی و تهیه پروژه صنایع موضوع بند 4 ماده 149 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 بر اساس مقررات بند مزبور قابل استهلاک خواهد بود.
تبصره 6- در مواردی که مال قابل استهلاک پس از آمادگی برای بهره‌برداری به علت تعطیل کار موسسه یا علل دیگر برای مدتی مورد استفاده و استعمال قرار نگیرد میزان استهلاک آن در مدتی که مورد استفاده واقع نشده است معادل 30% نرخ استهلاکی خواهد بود که در این جدول برای آن دارائی تعیین گردیده است در صورتی که محاسبه استهلاک بر حسب مدت باشد 70% باقی مانده مدتی که دارائی در آن مدت مورد استفاده قرار نگرفته است به مدت تعیین شده برای استهلاک دارائی در این جدول اضافه خواهد شد.
تبصره 7- در صنایعی که آسیاب‌های سنگی به کار می‌رود و در این جدول گروه صنعت خاص خود پیش‌بینی نشده است بهای سنگ آسیاب در سال استفاده از آن در حساب هزینه بهره‌برداری پذیرفته می‌شود.
تبصره 8- در مورادی که بین مودی و ماموران تشخیص درآمد مشمول مالیات مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 قبل از قطعیت مالیات در تشخیص نوع ماشین‌آلات و لوازم آن و سایر اموال و تطبیق آنها با گروه صنایع مذکور در این جدول برای تعیین میزان استهلاک اختلاف پیدا شود رسیدگی و تطبیق مورد با گروه‌ها و ردیف‌های مشروحه در جدول در کمیسیونی مرکب از سه نفر به شرح ذیل که در تهران (وزارت امور اقتصادی و دارائی) تشکیل خواهد شد به عمل خواهد آمد:
1-یک نفر کارشناس وزارت صنایع یا وزارت صنایع سنگین یا وزارت معادن و فلزات حسب مورد به نمایندگی و معرفی وزارتخانه‌های مذکور.
2-یک نفر از صاحبان صنایع عضو اطابق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به نمایندگی و معرفی اطاق مزبور.
3- یک نفر از کارشناسان وزارت امور اقتصادی و دارائی به نمایندگی و معرفی وزارت یاد شده که ضمناً سمت ریاست کمیسیون را به عهده خواهد داشت. هر یک از سازمان‌های مذکور علاوه بر عضو اصلی لااقل یک نفر هم به عنوان علی‌البدل این کمیسیون تعیین خواهند کرد. کمیسیون مزبور پس از رسیدگی و عنداللزوم اخذ توضیحات مودی رای مقتضی صادر خواهد کرد و رای صادره به اکثریت مناط اعتبار است و مامورین تشخیص و هیات‌های حل اختلاف مالیاتی موظفند طبق نظر کمیسیون مزبور رفتار نمایند.
تبصره 9- در مورد صنایع و ماشین‌آلات و هر گونه اموال قابل استهلاک دیگری که در این جدول گروه خاصی برای آن پیش‌بینی نشده است یا به فرض پیش‌بینی برای بعضی از ماشین‌آلات و اموال دیگر مربوط به آن گروه به عنوان سایر ماشین‌آلات و اموال ذکر نشده و یا مشابه و نظیر نرخ استهلاک تعیین نگردیده است وزارت امور اقتصادی و دارایی جدول استهلاک آنها را به عنوان جدول متمم تهیه و پس از تصویب هیات وزیران به موقع اجراء خواهد گذاشت.
تبصره 10- افزایش بهای دارائی‌های موسسه ناشی از ارزیابی مجدد قابل استهلاک نخواهد بود. شرکت‌های دولتی تابعه وزارت نیرو از تاریخ 1/1/1372 برای یکبار از شمول حکم این تبصره به موجب تصویب‌نامه 7062/ت 14722 مستثنی می‌باشد.
تبصره 11- دارائی‌های موسسه که به صورت دست دوم خریداری می‌شود طبق مقررات این جدول قابل استهلاک خواهد بود.
تبصره 12- هزینه مربوط به تغییر یا تعمیر اساسی دارائی قابل استهلاک از زمان انجام هزینه حسب مورد بر اساس نرخ و کل مدت مقرر در این جدول برای آن دارائی قابل استهلاک خواهد بود.
تبصره 13- دارائی‌هایی که قیمت تمام شده آنها به طور کامل مستهلک می‌گردد تا زمانی که در مالکیت موسسه می‌باشند بایستی بهای تمام شده و میزان ذخیره استهلاک آن دارائی‌ها به طور کامل در دفاتر نشان داده شود.
تبصره 14- مقررات این جدول شامل مالیات بر درآمدهائی خواهد بود که بعد از تاریخ اجرای قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 تحصیل شده و یا مربوط به سال مالی باشد که در سال اول اجرای قانون مزبور خاتمه می‌یابد و نسبت به اموالی که میزان استهلاک آنها در این جدول پیش‌بینی شود مقررات جدول‌های متمم نسبت به سال‌های مالیاتی قبل از سال تصویب جدول متمم (که مشمول قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 می‌باشد) و مالیات آن سال‌ها قطعیت نیافته تسری داده خواهد شد.


جدول اصلاحی استهلاک موضوع ماده 151
قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380
تذکرات و توضیحات اصلاحی:
تبصره 1- در مواردی که استهلاک بر اساس مدت (روش مستقیم) تعیین شده است، نسبت به مانده مستهلک نشده دارایی‌ها در اولین سال مالیاتی مشمول اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/80 به شرح زیر عمل خواهد شد.
الف- در صورتی که مدت استهلاک دارایی‌های موضوع این جدول بیش از مدت استهلاک تعیین شده در جدول سابق باشد، ارزش دفتری دارایی (ما به‌التفاوت بهای تمام شده دارایی با ذخیره استهلاک انباشته) ظرف مدت باقی مانده از سال اول اجرای این جدول مستهلک خواهد شد.
ب- در صورتی که مدت استهلاک دارایی‌های موضوع این جدول کمتر از مدت استهلاک طبق جدول سابق باشد، ارزش دفتری دارایی ظرف مدت باقی‌مانده طبق جدول جدید مستهلک خواهد شد. در صورتی که مدت باقی‌مانده معادل یا کمتر از یک سال باشد، کل مانده ارزش دفتری در سال اول اجرای این جدول، قابل استهلاک خواهد بود.
مدت باقی مانده استهلاک مندرج در بندهای فوق‌الذکر عبارت است: (مدت مستهلک شده دارایی- مدت استهلاک دارایی طبق جدول جدید)
به منظور روشن شدن موضوع به مثال‌های زیر توجه گردد:
1-چنانچه دارایی در تاریخ 20/12/1375 به قیمت تمام شده 000/000/20 ریال خریداری و در همان سال در دفاتر ثبت شده باشد و عمر مفید آن طبق جدول قدیم 10 سال و طبق جدول جدید 15 سال باشد، هزینه استهلاک سال 1381 آن به شرح زیر محاسبه خواهد شد.
استهلاک هر سال طبق جدول قدیم 000/2= 10 ÷ 00/000/20
استهلاک انباشته دارایی که 5 سال از عمر مفید آن گذشته است
(در پایان سال 1380) 000/000/10= 5* 00/000/20
ارزش دفتری دارایی در پایان سال 1380
000/000/10 = 000/000/10 – 000/000/20
مدت عمر مفید باقی مانده طبق جدول جدید 10= 5-15 هزینه استهلاک سال 1381 دارایی 000/000/1= 10 ÷ 000/000/10
2- چنانچه دارایی در تاریخ 5/12/1377 به قیمت تمام شده 000/000/50 ریال خریداری و در همان سال در دفاتر ثبت شده باشد و عمر مفید آن طبق جدول قدیم 10 سال و طبق جدول جدید 8 سال باشد، هزینه استهلاک سال 1381 آن به شرح زیر محاسبه خواهد شد.
استهلاک هر سال طبق جدول قدیم
000/000/5 = 10 ÷ 000/000/50
استهلاک انباشته دارایی که 3 سال از عمر مفید آن گذشته است
(در پایان سال 1380) 000/000/15= 3* 000/000/5
ارزش دفتری دارایی در پایان سال 1380
000/000/35=000/000/15- 000/000/50
مدت عمر مفید باقی‌مانده طبق جدول جدید (به سال)
5 = 3 – 8
هزینه استهلاک سال 1381 دارایی
000/000/7= 5÷ 000/000/35
تبصره 1- در مواردی که استهلاک بر اساس سال تعیین شده نسبت به مانده مستهلک نشده دارایی‌ها در اولین سال مالیاتی مشمول اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 به شرح زیر عمل خواهد شد:
الف- در صورتی که مدت استهلاک این جدول بیشتر از مدت استهلاک طبق جدول سابق باشد، مانده دفتری استهلاک پذیر ظرف مدت باقی‌مانده از سال اول اجرای این جدول مستهلک خواهد شد.
ب- در صورتی که تفاوت مدت استهلاک موضوع این جدول کمتر از مدت استهلاک طبق جدول سابق باشد، مانده دفتری دارایی استهلاک‌پذیر کلاً در سال اول اجرای این جدول مستهلک خواهد شد.
تبصره 2- در مواردی که استهلاک بر اساس روش نزولی موضوع بند الف ماده 150 قانون مالیات‌های مستقیم تعیین می‌گردد ملاک عمل برای محاسبه استهلاک مانده دارایی‌های استهلاک نشده در اول سال 1381 طبق نرخ نزولی این جدول خواهد بود.
تبصره 3- آن قسمت از دارایی‌های شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شرکت‌های آب یا برق یا آب و برق منطقه‌ای وابسته به وزارت نیرو، شرکت تولید و انتقال نیروی برق توانیر، سازمان برق ایران، شرکت مهندسی آب و بانک‌ها، در این جدول برای آنها نرخ استهلاک تعیین نشده، بر اساس پیشنهاد دستگاه ذینفع نرخ استهلاک حسب مورد توسط سازمان امور مالیاتی کشور تهیه و پس از تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
تبصره 4- نرخ استهلاک کوره‌هایی که در صنعت به کار می‌رود به جز مواردی که در این جدول در گروه مربوط به صنعت خاص خود پیش‌بینی شده است در هر مورد برابر نرخ استهلاک ماشین‌آلات مربوط به آن صنعت خواهد بود.
تبصره 5- هزینه مطالعات فنی و تهیه پروژه صنایع بر اساس بند 4 ماده 149 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 و اصلاحیه‌های بعدی قابل استهلاک خواهد بود.
تبصره 6- در مواردی که دارایی قابل استهلاک پس از آمادگی برای بهره‌برداری به علت تعطیلی کار موسسه یا علل دیگر برای مدتی مورد استفاده قرار نگیرد میزان استهلاک در مدتی که دارایی مورد استفاده قرار نگرفته معادل 30% نرخ استهلاکی خواهد بود که در این جدول برای آن دارایی تعیین گردیده است در صورتی که محاسبه استهلاک بر حسب مدت باشد 70% مدتی که دارایی در آن مدت مورد استفاده قرار نگرفته است به باقیمانده مدت تعیین شده برای استهلاک دارایی در این جدول اضافه خواهد شد.
تبصره 7- در صنایعی که آسیاب‌های سنگی به کار می‌رود و در این جدول گروه خاص خود پیش‌بینی نشده است بهای سنگ آسیاب کلاً در سال اول استفاده از آن در حساب هزینه بهره‌برداری پذیرفته می‌شود.
تبصره 8- در مواردی که بین مودی و اداره امور مالیاتی قبل از قطعیت مالیات در تشخیص نوع ماشین‌آلات لوازم آن و سایر اموال و تطبیق آنها با گروه صنایع مذکور در این جدول برای تعیین میزان استهلاک اختلاف پیدا شود رسیدگی و تطبیق مورد با گروه‌ها و ردیف‌های مشروحه در جدول در هیاتی مرکب از سه نفر به شرح زیر که در تهران (سازمان امور مالیاتی کشور) تشکیل خواهد شد به عمل خواهد آمد:
1-یک نفر کارشناس وزارت صنایع و معادن به نمایندگی از طرف وزارتخانه مذکور.
2-یک نفر از صاحبان صنایع عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران به نمایندگی و معرفی اتاق مزبور.
3-یک نفر از کارشناسان سازمان امور مالیاتی کشور به نمایندگی و معرفی سازمان یاد شده که ضمناً سمت ریاست هیات را به عهده خواهد داشت. هر یک از سازمان‌های مذکور علاوه بر عضو اصلی لااقل یک نفر هم به عنوان علی‌البدل این هیات تعیین خواهد کرد. هیات مزبور پس از رسیدگی و عنداللزوم اخذ توضیحات مودی رای مقتضی صادر خواهد کرد. رای صادره به اکثریت مناط اعتبار است و ادارات امور مالیاتی و هیات‌های حل اختلاف مالیاتی موظفند طبق نظر هیات مزبور رفتار نمایند.
تبصره 9- در مورد صنایع و ماشین‌آلات و هر گونه دارایی قابل استهلاک دیگری که در این جدول گروه خاصی برای آن پیش‌بینی نشده است یا به فرض پیش‌بینی برای بعضی از ماشین‌آلات و دارایی دیگر مربوط به آن گروه به عنوان سایر ماشین‌آلات و اموال ذکر نشده و یا مشابه و نظیر نرخ استهلاک تعیین نگردیده است و سازمان امور مالیاتی کشور جدول استهلاک آنها را به عنوان جدول متمم تهیه و پس از تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی به موقع اجراء خواهد گذاشت.
تبصره 10- افزایش بهای دارایی‌های موسسه ناشی از تجدید ارزیابی قابل استهلاک نخواهد بود، لکن در مورد شرکت‌های دولتی که صد در صد سهام آنها متعلق به دولت یا شرکت‌های دولتی که صد در صد سهام آنها متعلق به دولت یا متعلق به شرکت‌های دولتی مذکور باشد و در اجرای ماده 62 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دارایی‌های ثابت خود را تجدید ارزیابی بنمایند، افزایش بهای دارایی‌های تجدید ارزیابی شده به علاوه قیمت دفتری جمعاً بر اساس دو برابر مدت و یا نصف نرخ‌های مقرر در این جدول مستهلک خواهد شد، به استثنای دارایی‌های موضوع گروه 20 جدول (صنایع نفت و پتروشیمی) و گروه 39 جدول (صنعت آب و برق) که در صورت تجدید ارزیابی نیز بر مبنای همان مدت یا نرخ تعیین شده در این جدول استهلاک‌پذیر خواهند بود.
تبصره 11- استهلاک دارایی‌ها تجدید ارزیابی شده بانک‌ها کماکان تابع مقررات جدول موضوع نامه 976 مورخ 23/4/72 وزارت امور اقتصادی و دارایی خواهد بود.
تبصره 12- دارایی‌های موسسه که به صورت دست دوم خریداری می‌شوند طبق مقررات این جدول قابل استهلاک خواهد بود.
تبصره 13- موسسات مجاز می‌باشند که دارایی‌های استهلاک پذیر خود را بیش از مدت و یا با نرخی کمتر از نرخ‌های مقرر در این جدول مستهلک نمایند.
تبصره 14- هزینه مربوط به تغییر یا تعمیر اساسی دارایی قابل استهلاک از زمان انجام هزینه حسب مورد بر اساس نرخ و کل مدت مقرر در این جدول برای آن دارایی قابل استهلاک خواهد بود.
تبصره 15- دارایی‌هایی که قیمت تمام شده آنها به طور کامل مستهلک می‌گردد، تا زمانی که در مالکیت موسسه می‌باشند باید بهای تمام شده و میزان ذخیره استهلاک آن دارایی به طور کامل در دفاتر موسسه نشان داده شود.
تبصره 16- مقررات این جدول شامل مودیانی می‌باشد که سال مالی آنها از تاریخ 1/1/81 و بعد شروع می‌شود و در مورد سال‌های مالی قبل از آن، جدول استهلاک قبلی ملاک عمل می‌باشد، نسبت به دارایی‌هایی که میزان استهلاک آنها در این جدول پیش‌بینی نشده و بعداً تصویب می‌گردد نرخ مصوب نسبت به سال‌های مالیاتی قبل از سال تصویب که مالیات آن سال‌ها قطعیت نیافته تسری داده خواهد شد.

جدول اصلاحی استهلاکات در خصوص دارایی‌های قابل استهلاک صنعت برق و صنایع نفت و پتروشیمی، موضوع ماده 151 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 27/11/1380 و تبصره‌های اصلاحی یک و ده جدول مزبور که به تصویب وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی رسیده است جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
عیسی شهسوار خجسته- رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
گروه 20- صنایع نفت و پتروشیمی:
1- زمین‌های چاه‌های هیدروکربوری، کلیه ماشین‌آلات و
شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
و تجهیزات و تاسیسات اکتشافی، حفاری، توسعه‌ای تولید و بهره‌برداری مخازن هیدروکربوری زمینی و دریایی، فلات قاره، مخازن و پایانه‌های صادراتی هیدروکربوری و کلیه موارد مشابه مرتبط با آن


12 سال
2- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات تولید و بهره‌برداری و توزیع گاز در کشور و کلیه مواردی مشابه مرتبط با آن
12 سال
3- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات آب و برق و بخار مرتبط به صنایع نفت و گاز و پتروشیمی
12 سال
4- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات تولید مواد پتروشیمی
15 سال
5-کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات تصفیه نفت خام توسط پالایشگاه‌ها و توزیع فرآورده‌های نفتی
15 سال
6- کلیه ماشین‌آلات و تجهیزات و تاسیسات مربوط به ایستگاه‌ها و تلمبه خانه‌های تقویت فشار
12 سال
ب:صنعت برق (گروه 39)
وسایل و تجهیزات تولید (نیروگاه‌های بخاری و دیزلی)
1- دیگ بخار و تجهیزات مربوطه 20 سال
2-توربوژنراتور و تجهیزات مربوطه 20 سال
3- مولدهای دیزلی و تجهیزات مربوطه 20 سال
وسایل و تجهیزات تولید (نیروگاه‌های گازی)
1- توربوژنراتور، توربوکمپرسور، اتاق احتراق و تجهیزات مربوطه 15 سال
وسایل و تجهیزات و تولید (نیروگاه‌های چرخه ترکیبی)
1- دیگ بخار و تجهیزات مربوطه 20 سال
2-توربوژنراتور و بخش بخار و تجهیزات مربوطه 20 سال
3- توربوژنراتور و توربوکمپرسور واحدهای گازی و تجهیزات مربوطه
15 سال
مخازن سوخت و تجهیزات

شرح دارائی‌های قابل استهلاک نرخ استهلاک
نزولی
به درصد مستقیم
به سال
1- مخازن سوخت و تجهیزات تولید (اعم از گازی، بخاری و دیزلی)
20 سال
وسایل و تجهیزات تولید (برق آبی)
1- مخازن، سدها و آبروها مربوط به تاسیسات تولید 50 سال
2- توربین‌ها، ژنراتورها و چرخ‌های آبی 30 سال
وسایل و تجهیزات انتقال
1- ساختمان‌های محل نصب تاسیسات پست‌ها 35 سال
2- وسایل و تجهیزات پست‌ها 20 سال
3- خطوط انتقال و تجهیزات مربوطه (تیرها، برج‌ها، سیم، کابل، مقره، ...)
25 سال
وسایل و تجهیزات توزیع
1- ساختمان‌های محل نصب پست‌های توزیع 35 سال
2- پست‌ها و تجهیزات مربوطه 25 سال
3- تیرها، برج‌ها، سیم‌ای هوایی و کابل‌های زمینی 20 سال
4- کنتورها و کابل سرویس مشترکین 20 سال
5- تاسیسات روشنایی معابر 15 سال
تاسیسات دیسپاچینگ
1- ساختمان‌های محل نصب تاسیسات دیسپاچینگ 35 سال
2-تجهیزات کامپیوتر مراکز کنترل 10 سال
3- تجهیزات مخابراتی مراکز 10 سال
4- سایر تجهیزات 10 سال
ساختمان‌ها و جاده‌ها
1- ساختمان‌های محل نصب تاسیسات و تجهیزات تولید برق 40 سال
2- جاده‌ها و راه‌آهن مربوط به تاسیسات تولید 40 سال
3- سایر تجهیزات تولید 20 سال
سایر دارایی‌ها مطابق نرخ‌های مذکور در گروه‌های قبلی (حسب‌مورد)
جدول مالیات‌ حقوق کارکنان مشمول
قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت
در سال 1385
حداقل معافیت ماهانه 000/160/2 ریال

حقوق ماهانه
(به ریال) مالیات متعلقه ماهانه
(به ریال) نرخ مقرر
به درصد
000/160/2
000/300/2
000/500/2
000/000/3
000/500/3
000/000/4
000/500/4
000/100/5
000/660/5
000/000/6
000/000/7
000/500/7
000/000/8
000/000/9
333/493/10
000/000/15
000/000/20 معاف
000/14
000/34
000/84
000/134
000/184
000/234
000/294
000/350
000/384
000/484
000/534
000/584
000/684
333/833
000/284/1
000/784/1 -
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10


جدول مالیات حقوق اشخاصی که مشمول قانون
نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت نیستند
در سال 1385
حداقل معافیت ماهانه 000/160/2 ریال

حقوق ماهانه
(به ریال) مالیات متعلقه ماهانه
(به ریال) نرخ مقرر
(به درصد)
000/160/2
000/300/2
000/500/2
000/000/3
000/500/3
000/000/4
000/500/4
000/100/5
000/660/5
000/700/5
000/000/6
000/000/7
000/500/7
000/000/8
000/000/9
333/493/10
000/000/12
000/000/15
000/000/20
333/993/22
000/000/25
000/000/30
000/000/40 معاف
000/14
000/34
000/84
000/134
000/184
000/234
000/294
000/350
000/358
000/418
000/618
000/718
000/818
000/018/1
667/316/1
333/693/1
333/433/2
333/693/3
667/441/4
667/043/5
667/543/6
667/543/9 -
10
10
10
10
10
10
10
10
10 و 20
10 و 20
10 و 20
10 و 20
10 و 20
10 و 20
10 و 20 و 25
10 و 20 و 25
10 و 20 و 25
10 و 20 و 25
10 و 20 و 25 و 30
10 و 20 و 25 و 30
10 و 20 و 25 و 30
10 و 20 و 25 و 30

حقوق ماهانه
(به ریال) مالیات متعلقه ماهانه
(به ریال) نرخ مقرر
(به درصد)
000/000/50
000/000/60
000/000/7
333/493/85
از 333/493/85 ریال
به بالا 667/543/12
667/688/15
667/543/18
667/191/23
____ 10 و 20 و 25 و 30
10 و 20 و 25 و 30
10 و 20 و 25 و 30
10 و 20 و 25 و 30
10 و 20 و 25 و 30



آئین‌نامه اجرائی ماده 165 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب
3/12/1366 موضوع کسر خسارت وارده از درآمد مشمول
مالیات بر حوادث و سوانح
مصوب 20/3/1368
ماده 1- در مورد مودیانی که طبق مقررات قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 دفاتر نگهداری می‌نمایند و درآمد مشمول مالیات آنان از طریق رسیدگی به دفاتر و اسناد و مدارک تشخیص داده می‌شود میزان خسارت وارده طبق شرایط مقرر در فصل هزینه‌های قابل قبول و استهلاکات قانون یاد شده تعیین و از درآمد مشمول مالیات آن سال و سال‌های بعد قابل کسر خواهد بود.
تبصره 1- در مواردی که زیان سال‌های قبل طبق مقررات مربوط قابل استهلاک است خسارت مذکور در این ماده پس از کسر زیان مزبور قابل کسر از درآمد مشمول مالیات خواهد بود.
تبصره 2- مرجع رسیدگی به اختلافات حاصله در مورد خسارت وارده موضوع این ماده کمیسیون‌های مقرر در مواد 3 و 4 این آئین‌نامه حسب مورد می‌باشد.
ماده 2- در مواردی که درآمد مشمول مالیات طبق مقررات مربوط از طریق علی‌الراس تشخیص داده می‌شود خسارت وارده طبق مقررات مواد 3 و 4 و 5 این آئین‌نامه تعیین و از درآمد مشمول مالیات آن سال و سال‌های بعد قابل کسر خواهد بود.
ماده 3- در مواردی که خسارت به یک منطقه از کشور وارد گردد:
الف- چنانچه منطقه خسارت دیده واقع در محدوده یک بخش باشد میزان خسارت وارده توسط کمیسیونی مرکب از بخشدار، یک نفر نماینده اداره کل مالیاتی استان و یک نفر معتمد محل به انتخاب ومعرفی شورای بخش و در غیاب شورای مزبور به انتخاب و معرفی دادستان استان تعیین و اعلام خواهد شد.
ب- چنانچه منطقه خسارت دیده واقع در محدوده یک شهر باشد میزان خسارت وارده توسط کمیسیونی مرکب از یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور، یک نفر نماینده فرماندار محل و یک نفر نماینده دادستان استان تعیین و اعلام خواهد شد.
ماده 4- در مواردی که خسارت به مودی یا مودیان خاصی وارد گردد میزان خسارت وارده توسط کمیسیونی مرکب از یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور، یک نفر نماینده بیمه به انتخاب و معرفی بیمه مرکزی ایران در تهران و در شهرستان‌ها در صورت عدم وجود شعبه یا نمایندگی بیمه مرکزی نماینده شرکت بیمه ایران و یک نفر قاضی دادگستری در تهران به انتخاب و معرفی وزارت دادگستری و در شهرستان‌ها به انتخاب و معرفی رئیس دادگستری محل تعیین و اعلام خواهد شد.
ماده 5- مودی مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ وقوع حادثه و سانحه درخواست خود را همراه با مدارکی که در اختیار دارد به اداره امور مالیاتی محل وقوع حادثه تسلیم نماید. اداره امور مالیاتی مکلف است ظرف یک ماه درخواست مودی و مدارک ارائه شده را به کمیسیون‌های مذکور در مادتین 3 و 4 مذکور بر حسب مورد ارسال دارد و کمیسیون‌های یاد شده حداکثر ظرف شش ماه با بررسی اسناد و مدارک ارائه شده و اطلاعات مکتسبه میزان خسارت وارده را تعیین و اعلام نمایند.
تبصره 1- دعوت از مودی جهت حضور در کمیسیون‌های فوق الزامی است و عدم حضور وی در جلسه مانع رسیدگی و اعلام نظر کمیسیون نخواهد بود.
تبصره 2- نظر کمیسیون‌های مزبور به اکثریت مناط اعتبار است.
ماده 6- در مواردی که خسارت وارده به یک منطقه از کشور باشد در صورتی که فرمانداری محل اقدام به اعلام اشخاص خسارت دیده به اداره امور مالیاتی بنماید کمیسیون‌های مقرر در ماده 3 این آئین‌نامه طبق مقررات ماده 5 و تبصره‌های ذیل آن بر اساس اعلام فرمانداری رسیدگی و نسبت به تعیین میزان خسارت وارده اقدام خواهند نمود.
ماده 7- در صورتی که خسارت وارده مربوط به فعالیت شغلی مودی موضوع منابع فصل‌های دوم و چهارم و پنجم از باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 باشد حسب مورد از درآمد مشمول مالیات منابع مربوط در آن سال و سال‌های بعد قابل کسر است و در صورت ترک شغل خسارت وارده از درآمد مشمول مالیات سایر منابع درآمد باب مذکور قابل کسر است.
ماده 8- در مواردی که به تایید کمیسیون موضوع ماده (3) یا (4) این آیین‌نامه حسب مورد بیش از پنجاه درصد اموال مودی (اموالی که دچار حادثه شده) از بین برود و مودی با ارایه دلایل مورد قبول اداره امور مالیاتی ذیربط قادر به پرداخت بدهی‌های مالیاتی خود نباشد به پیشنهاد سازمان امور مالیاتی کشور حداکثر تا میزان خسارت وارده از بدهی مالیاتی مودی، با تصویب هیات وزیران بخشوده یا تقسیط طولانی خواهد شد و چنانچه خسارت وارده بیش از بدهی مالیاتی مودی باشد مازاد از درآمد مشمول مالیات آن سال و سال‌های بعد مستهلک خواهد شد.


ضوابط اجرائی تبصره ماده 186 اصلاحی
قانون مالیات‌های مستقیم
موضوع تبصره ماده 53 قانون اصلاح موادی از
قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 7/2/1371
1-کلیه اشخاص حقوقی و همچنین اشخاص حقیقی صاحبان بخش مشاغل قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 که از تاریخ ابلاغ این آئین‌نامه تقاضای خود را برای استفاده از تسهیلات بانکی تسلیم می‌نمایند و میزان استفاده آنها از تسلیهات هر بانک در ظرف یک سال شمسی برای اشخاص حقوقی بیش از دویست و پنجاه میلیون ریال و برای اشخاص حقیقی بیش از پنجاه میلیون ریال باشد، مشمول حکم این تبصره می‌باشند.
2- بانک‌ها و موسسات اعتباری مکلفند قبل از اعطاء تسهیلات بانکی به اشخاص موضوع بند (1) فوق‌الذکر نسخه‌ای از صورت‌های مالی دریافتی از متقاضی را ضمن تطبیق مندرجات آن با اصل، حسب مورد به اداره امور مالیاتی محل شغل یا اقامتگاه قانونی اشخاص مذکور ارسال دارند. صورت‌های مالی ارسال شده به حوزه‌های مالیاتی کاملاً محرمانه تلقی می‌شود و جز برای تشخیص مالیات مودی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
3- اداره امور مالیاتی مربوطه مکلف است در این باره به ترتیب زیر اقدام نماید:
الف- در صورت معاف بودن مودی از پرداخت مالیات یا عدم تعلق مالیات ظرف سه روز از تاریخ وصول صورت‌های مالی منضم به تقاضانامه، گواهینامه مبنی بر معافیت و یا عدم تعلق مالیات صادر و ضمن اعلام وصول صورت‌های مالی به مودی تسلیم و یا به بانک ذیربط ارسال نماید.
ب- در صورت تعلق مالیات، ظرف سه روز از تاریخ پرداخت مالیات‌های قطعی شده و یا ترتیب پرداخت گواهینامه دایر بر پرداخت یا ترتیب پرداخت صادر و ضمن اعلام وصول صورت‌های مالی به مودی تسلیم یا به بانک ذیربط ارسال نماید.
ج- در صورتی که مالیات مورد مطالبه در جریان رسیدگی بوده و به مرحله قطعیت نرسیده باشد، ظرف سه روز از تاریخ وصول صورت‌های مالی گواهینامه مبنی بر بلامانع بودن استفاده از تسهیلات بانکی صادر و ضمن اعلام وصول صورت‌های مالی به مودی تسلیم و یا به بانک ذیربط ارسال نماید.
4- منظور از صورت‌های مالی در مورد اشخاص حقوقی و همچنین آن دسته از اشخاص حقیقی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی روزنامه و کل می‌باشند، ترازنامه و حساب سود و زیان و در مورد آن دسته از اشخاص حقیقی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی مشاغل هستند حساب درآمد و هزینه عملکرد سال قبل از سال درخواست استفاده از تسهیلات می‌باشد، و در مورد صاحبان مشاغلی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی نمی‌باشند، صورت‌های مالی اسناد و مدارکی است که برای استفاده از تسهیلات به بانک ارائه می‌شود.
5- گواهی صادره موضوع این مصوبه برای یک سال شمسی معتبر و برای اخذ تسهیلات مجدد طی یک سال نیازی به اخذ گواهی مجدد نخواهد بود.
6- استفاده از تسهیلات بانکی به منظور خرید یا احداث مسکن شخصی و فعالیت‌های بخش کشاورزی مشمول ضوابط اجرائی موضوع تبصره ماده 186 قانون مالیات‌های مستقیم (ماده 53 قانون اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 7/2/1371) نخواهد بود.
7- بانک‌ها و موسسات اعتباری مکلفند مفاد این ضوابط اجرایی را به طرق مقتضی به اطلاع مشتریان خود برسانند.


آئین‌نامه اجرایی وصول مالیات‌ها موضوع
ماده 218 قانون مالیات‌های مستقیم
مصوب 3/12/1366 مجلس شورای اسلامی
شماره 5365/1774/4/30- 24/2/1368
فصل اول: در شرایط صدور برگ اجرایی
ماده 1- هر گاه مودی پس از ابلاغ برگ اجرایی ظرف مهلت مقرر در ماده 210 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366 بدهی خود را نپردازد و یا ترتیب پرداخت آن را ندهد به دستور مسئول اجرائیات معادل بدهی از اموال منقول و غیر منقول او طبق مقررات آتی بازداشت و به فروش خواهد رسید.
ماده 2- برگ اجرایی مطابق تبصره یک ذیل ماده 210 قانون مالیات‌های مستقیم تنظیم خواهد شد.
ماده 3- برگ اجرایی در سه نسخه تهیه، یک نسخه در پرونده بایگانی نسخه دیگر به مودی ابلاغ و نسخه ثالث با قید تاریخ ابلاغ به مودی به امضای مودی و مامور ابلاغ رسیده جهت ضبط در پرونده مربوط به قسمت اجرا اعاده می‌شود.
ماده 4- مقررات فصل هشتم از بابک چهارم قانون مذکور در مورد ابلاغ اوراق اجرائی لازم‌الرعایه می‌باشد.

فصل دوم: بازداشت اموال
ماده 5- هر گاه مودی پس از ابلاغ برگ اجرائی ظرف یک ماه مقرر کلیه بدهی خود را پرداخت نکند یا ترتیب پرداخت آن را ندهد معادل کلیه بدهی او اعم از اصل و جرائم متعلقه به اضافه ده درصد کل بدهی از انقد و اسهل اموال مودی بازداشت خواهد شد، صدور دستور توقیف و دستور اجرای آن به عهده مسئول اجرائیات خواهد بود. هر گاه اموال منقول مودی تکافوی بدهی او را ننماید یا به اموال منقول وی دسترسی نباشد از اموال غیر منقول او به ترتیب مقرر در همین آئین‌نامه بازداشت خواهد شد.
ماده 6- توقیف اموال مودی توسط مامورین اجرا و حسب اقتضا با کمک مامورین شهربانی یا ژاندارمری با حضور نماینده دادسرا یا دادگاه محل به عمل خواهد آمد. عدم حضور مودی، بسته یا قفل بودن محلی که مال در ان است و یا امتناع مودی و کسان او از باز کردن در، مانع عملیات اجرائی نبوده و هیات اجرائی با ترکیب پیش‌بینی شده می‌تواند در را باز و اموال را بازداشت نماید.
تبصره – در صورتی که محلی را که مال در آن است نتوان فی‌المجلس باز نمود ضمن لاک و مهر کردن در مزبور و سایر محل‌هایی که احتمال ورود می‌رود هیات اجرائی موضوع ماده 6 مکلف است حداکثر ظرف مدت بیست و چهار ساعت در و سایر محل‌های پلمپ شده را باز و اموال را بازداشت نماید.
ماده 7- در هر موقع که از طرف مامورین اجرا از اشخاص مذکور در بالا استمداد شود مقامات مربوط مکلفند فوراً اقدام لازم را معمول دارند. در صورت تاخیر و مسامحه، متخلف از اجرای قانون شناخته شده و طبق مقررات مربوط تعقیب خواهد شد.
ماده 8- بازداشت اموال زیر ممنوع است:
الف- اموال مذکور در ماده 212 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366.
ب- اموالی که در تصرف غیر است و متصرف نسبت به آن ادعای مالکیت می‌نماید.
ماده 9- هر گاه اموالی که قصد بازداشت آن را دارند بین مودی و شخص یا اشخاص دیگری که بدهی مالیاتی ندارند ظاهراً مشاع و مشترک باشد، در این صورت اگر از طرف شخص و یا اشخاص مذکور دلیل موثری ارائه شود که مبین سهم هر یک باشد نسبت به بازداشت سهم مودی اقدام و الا فرض به تساوی سهم یا سهام هر یک شده و در حدود سهم مودی از مال مورد اشاعه بازداشت خواهد شد.
ماده 10- قبل از بازداشت اموال باید صورتی مرتب شود که در آن اسامی کلیه اموال مورد بازداشت نوشته شود و در صورت لزوم کیل و وزن و عدد آن و در مورد طلا و نقره‌آلات عیار تقریبی آنها تعیین و در صورت مجلس قید گردد. در جواهرات عدد و اندازه و صفات و اسامی و سایر مشخصات آنها، در کتاب اسم کتاب و نویسنده و تاریخ چاپ و در کتب خطی مشخصات آنها به طور کامل، در تابلو و پرده‌های نقاشی موضوع پرده و تابلو و طول و عرض آنها و اسم نقاش اگر ممکن باشد، در مال‌التجاره چه در انبار و چه در جای دیگر نوع مال‌التجاره و شماره و مدل و نمره و رنگ آنها تصریح می‌شود. در سهام و اوراق بهادار شماره و مبلغ اسمی و نوع آنها و در مورد سایر اموال مشخصات مربوط به آن مال در صورت مجلس معین شود. همچنین در صورت ریز اموال نو و مستعمل بودن آن باید قید گردد.
تبصره – صورت مجلس مذکور باید قیطان و پلمپ شده و ممهور به مهر اجراء باشد.
ماده 11- اگر در نوشتن صورت ریز اموال اشتباهی رخ دهد در آخر صورت تصریح شده و مامور اجراء و مودی و در صورت عدم حضور وی نمایندگان مذکور در ماده 6 این آئین‌نامه آن را امضاء می‌نمایند، تراشیدن و پاک کردن و نوشتن بین سطور ممنوع است.
ماده 12- صورت ریز اموال بازداشت شده دارای تاریخ روز و ماه و سال با تمام حروف بوده و کلیه صفحات به امضاء اشخاصی که در موقع بازداشت حضور دارند با ذکر نام و مشخصات و سمت هر یک خواهد رسید و چنانچه از امضاء امتناع نمایند مراتب در صورت مجلس قید خواهد شد.
ماده 13- اموال مورد توقیف وسیله کارشناسی ذیربط وزارت امور اقتصادی و دارایی ارزیابی خواهد شد ولی مودی می‌تواند تقاضا نماید ارزیابی وسیله کارشناسان رسمی به عمل آید در این صورت وقتی به درخواست مزبور ترتیب اثر داده خواهد شد که حق‌الزحمه کارشناس طبق مقررات مربوط به دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری قبل از مباشرت کارشناس و چهل و هشت ساعت قبل از ارزیابی به حساب سپرده‌ای که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی تعیین می‌شود تودیع و قبض آن به مسئول اجرائیات ارائه شود.
ماده 14- کارشناس رسمی به تراضی طرفین تعیین و در صورت عدم تراضی از بین اشخاص واجد شرایط از طریق قرعه تعیین خواهد شد. در صورتی که مودی نسبت به انتخاب کارشناس قبلاً رضایت داده باشد بعداً حق اعتراض ندارد و در صورتی که قبلاً مودی در انتخاب کارشناس تراضی نکرده و به نظر مسئول اجرائیات اعتراض او نسبت به کارشناس موجه تشخیص شود مسئول اجرائیات کارشناس رسمی دیگری را با تراضی و با قید قرعه تعیین خواهد نمود.
ماده 15- اموالی که باید توقیف شود در محلی که هست توقیف می‌شود و در صورت لزوم به جای محفوظی منتقل خواهد شد. حمل اموال قابل احتراق و انفجار به محل دیگری ممنوع است مگر اینکه محل فعلی مناسب تشخیص نگردد. در آن صورت اموالی توقیف شده باید به شخص مسئولی سپرده شود. این قبیل اموال حتی‌الامکان باید معجلاً به فروش رسانده شود.
ماده 16- اموال ضایع شدنی باید فوراً و بدون انجام تشریفات فروخته شود.
ماده 17- مامور اجرا برای حفاظت اموال مورد توقیف باید شخص معتبری را تعیین نماید و شخص اخیر باید ملتزم شود اموال را در همان محل یا در صورت لزوم با اطلاع مسئول اجرائیات به جای محفوظی انتقال داده، ضبط و نگهداری نماید.
ماده 18- در صورتی که بین مودی و مامور اجرا در تعیین حافظ اموال توافق حاصل نشود اتخاذ تصمیم قطعی با مسئول اجرائیات مربوطه است، پس از تعیین حافظ یک نسخه از صورت ریز اموال توقیفی به او تسلیم و از وی رسید گرفته خواهد شد.
ماده 19- هر گاه برای اموال مورد توقیف حافظی پیدا نشود و آن اموال در جای محفوظ و معینی باشد در همان محل توقیف و مدخل آنجا به وسیله مامور اجرا لاک و مهر خواهد شد. در غیر این صورت با رعایت قسمت اخیر ماده 17 این آئین‌نامه باید به جای محفوظی نقل و مدخل محلی که به آنجا نقل شده است وسیله مامور اجرا لاک و مهر شود.
ماده 20- در صورتی که جای محفوظ و معینی پیدا نشود مامور اجرا به هر یک از اموال در جایی که هست کاغذی الصاق و محل الصاق را لاک و مهر و مراتب را در صورت ریز توقیف ذکر خواهد کرد. و در چنین صورتی صاحب مال هم حق دارد مهر خود را پهلوی مهر مامور اجرا بزند. در این گونه موارد مامور اجرا موظف است اقدام مقتضی برای حفاظت از اموال بازداشت شده معمول یا ترتیب انتقال سریع آن را به جای محفوظی بدهد.
ماده 21- هر گاه مودی حین بازداشت اموال حاضر باشد و ایرادی از جهات مواد 8 و 9 و 11 این آئین‌نامه ننماید بعداً از جهات مذکور حق اعتراض نخواهد داشت و در صورتی که ایراد و اعتراضی داشته باشد خلاصه آن در ذیل صورت توقیف اموال نوشته خواهد شد.
ماده 22- هر گاه مدت بازداشت باعث فساد بعضی از اموال توقیفی شود از قبیل فرش و پارچه‌های پشمی و غیره اموال مزبور را باید جدا و به نحوی بازداشت کرد که بتوان سرکشی و مراقبت نمود و در مواردی که مسئولیت حفظ اموال بازداشتی به عهده شخص دیگری گذاشته شده است حافظ ملزم به سرکشی و مراقبت برای جلوگیری از فساد این قبیل اموال خواهد بود و در صورت مسامحه و غفلت حافظ اگر خساراتی وارد شود علاوه بر محرومیت از حق‌الحفاظه مسئول جبران خسارت وارده خواهد بود.
ماده 23- حافظ اموال بازداشتی حق ندارد آن اموال را به هیچوجه مورد استفاده قرار داده و یا به کسی بدهد و یا بدون اجازه مسئول اجرائیات آن را به محل دیگری انتقال دهد والا از دریافت حق‌الحفاظه محروم و در صورتی که بر اثر تخلف او از این جهات و یا تعدی و تفریط نسبت به اموال بازداشتی خسارتی وارد شود ملزم به جبران خسارت وارده نیز خواهد بود علاوه بر این در مواردی که عمل منطبق با مقررات کیفری باشد عندالاقتضا مورد تعقیب کیفری نیز قرار خواهد گرفت.
ماده 24- مامور اجرا صورت مجلسی از عملیات خود در سه نسخه تهیه و صورتی از اموال توقیفی را ضمیمه صورت مجلس نموده، امضاء و مهر خواهد کرد، نسخه‌ای از صورت مجلس مزبور منضم به صورت اموال بازداشتی به مسئول اجرائیات تحویل و نسخ دیگر به انضمام صورتی از اموال توقیفی به ترتیب به مودی و حافظ تسلیم و رسید دریافت خواهد نمود.
تبصره 1- نسخه‌ای از صورت مجلس تنظیمی در مورد وسائط نقلیه موتوری توسط مسئول اجرائیات بلافاصله به اداره راهنمایی و رانندگی محل یا اداره‌ای که حسب مورد مسئول صدور مجوز نقل و انتقال وسیله می‌باشد ارسال و کتباً اعلام می‌شود که وسیله نقلیه مذکور در صورت مجلس در قبال بدهی مودی بازداشت بوده و نقل و انتقال آن ممنوع است. اداره راهنمایی و رانندگی و یا اداره‌ای که مسئول صدور مجوز است به محض وصول اطلاعیه مذکور باید توقیف بودن وسیله نقلیه را در دفاتر مربوط قید و موقوف المعامله بودن آن را در پرونده منعکس و دستور توقف از تردد آن را به واحدهای زیربط صادر و نتیجه اقدامات را ظرف یک هفته اعلام دارد.
تبصره 2- در مورد بازداشت حق‌الامتیاز تلفن نیز مراتب به مخابرات محل اعلام و منطقه مخابرات مربوطه حسب مورد و بر طبق درخواست اداره اجرا مکلف است نقل و انتقال آن را موقوف و در دفاتر مربوطه ثبت نموده و مراتب را ظرف یک هفته اعلام دارند.
ماده 25- به شخص حافظ اموال در صورتی که غیر از مودی باشد حق‌الحفاظه تعلق می‌گیرد، مسئول اجرائیات حق‌الحفاظه را از بابت حق‌الزحمه حافظ یا کرایه محل برای حفظ مال و یا مخارج ضروری دیگر با توجه به عرف معمول محلی تعیین خواهد نمود، پرداخت این مخارج کلاً به عهده مودی است.
تبصره – برای جلوگیری از هر گونه دخل و تصرف حافظ اموال، در اموال توقیفی یا تفریط آن و سایر موارد پیش‌بینی شده در ماده 23 این آئین‌نامه و همچنین جبران خسارت احتمالی به علت عدم دقت در نگهداری، مسئول اجرائیات در مواردی که مقتضی بداند می‌تواند در صورتی که حافظ اموال غیر از مودی باشد تضمین کافی اخذ نماید.
ماده 26- هر گاه حافظ از تحویل مال که در حفاظت اوست خودداری نماید قسمت وصول و اجرا معادل مال بازداشت شده از محل تضمین اخذ شده و در صورت عدم تکافو از سایر اموال شخص حافظ بازداشت نموده و طبق مقررات به فروش خواهد رسانید.
در صورتی که از این عمل حافظ خساراتی وارد شود حافظ مسئول جبران ضرر و زیان دولت بوده و ملزم به جبران خسارت وارده می‌باشد.

فصل سوم: بازداشت اموال منقول نزد شخص ثالث
ماده 27- هر گاه مودی اظهار نماید که وجه نقد یا اموال منقول متعلق به او نزد شخص ثالثی است و یا قسمت اجراء به نحوی از چنین امری مطلع شود از آن اموال و وجه معادل بدهی اعم از اصل و جرائم متعلقه و ده درصد وجه اضافی موضوع تبصره ماده 5 این آئین‌نامه و سایر هزینه‌های اجرائی بازداشت می‌شود در این صورت قسمت اجرا توقیف نامه‌ای در دو نسخه تهیه و دستور ابلاغ می‌دهد، یک نسخه از آن به شخصی که مال یا وجه نقد نزد اوست ابلاغ و در نسخه ثانی رسید گرفته می‌شود اعم از اینکه شخص ثالث حقیقی باشد یا حقوقی و اعم از اینکه بدهی او به مودی حال باشد یا موجل.
ماده 28- ابلاغ توقیف نامه به شخص ثالث او را ملزم می‌نماید که وجه یا اموال بازداشت شده را به صاحب آن ندهد والا معادل وجه یا قیمت آن اموال را قسمت اجراء از شخص او وصول خواهد کرد و این نکته باید در توقیف نامه قید شود.
ماده 29- هر گاه شخص ثالث که مال یا طلب مودی نزد او توقیف شده است:
الف- از تحویل مال به مامور اجرا خودداری کند.
ب- چنانچه طلب وجه نقد یا طلب حال باشد از واریز آن ظرف پنج روز از تاریخ ابلاغ توقیف نامه به حسابی که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین شده خودداری نماید.
ج- در مورد طلبی که مهلت پرداخت آن در تاریخ ابلاغ توقیف‌نامه منقضی نگردیده ظرف پنج روز از انقضای مهلت آن به حساب مزبور واریز ننماید.
مستنکف محسوب و معادل آن مال یا طلب از امول شخصی او بازداشت خواهد شد. گواهی واریز وجه یا طلب به حساب مذکور که از طرف اداره امور اقتصادی و دارایی (اداره اجراء) صادر می‌شود به منزله پرداخت داین به مودی تلقی خواهد شد.
ماده 30- هر گاه شخص ثالث منکر وجود تمام یا قسمتی از وجه نقد یا اموال منقول مودی نزد خود باشد باید ظرف پنج روز از تاریخ ابلاغ توقیف‌نامه مراتب را کتباً به مسئول اجرائیات اطلاع داده رسید بگیرد در این صورت عملیات اجرایی نسبت به مورد ادعای شخص ثالث متوقف می‌شود و قسمت اجراء می‌تواند برای اثبات وجود وجوه و اموال یا مطالبات در نزد شخص ثالث به مرجع صلاحیتدار مراجعه نماید، در صورتی که اطلاع مزبور داده نشود شخص ثالث مکلف است وجه نقد یا سایر اموال را تسلیم نماید و در این صورت اگر اعتراض داشته باشد می‌تواند به مراجع صالحه شکایت کند.
تبصره 1- در مواردی که وجود مال یا طلب نزد شخص ثالث طبق مدارک رسمی محرز باشد صرف انکار شخص ثالث مانع از تعقیب عملیات اجرائی نمی‌باشد.
تبصره 2- چنانچه وجود وجوه و اموال یا مطالبات مورد ادعای قسمت اجراء در نزد شخص ثالث در مراجع صلاحیتدار به اثبات برسد و بدهی مالیاتی معادل آنچه نزد شخص ثالث است پرداخت نشده باشد و یا نشود شخص دیگر به تادیه وجوه و مطالبات و تحویل اموال یا ارزش معادل آن ملزم خواهد شد (ارزش اموال طبق مقررات، مادتین 13 و 14 این آئین‌نامه تعیین خواهد شد.)

فصل چهارم: فروش اموال منقول
ماده 31- هر گاه مودی پس از انقضای ده روز از تاریخ توقیف اموال طلب دولت را تادیه ننماید اموال توقیف شده از طریق مزایده و انتشار آگهی فروش به فروش رسیده و طلب دولت و کلیه هزینه‌ها از حاصل فروش برداشته می‌شود مگر اینکه راجع به پرداخت بدهی با قسمت اجراء توافق شود که در این صورت با اجازه وزارت امور اقتصادی و دارایی بدهی ظرف مدت معینی که در هر حال از تاریخ ابلاغ مالیات قطعی بیش از سه سال نخواهد بود طبق سند رسمی و اخذ تضمین کافی، تقسیط خواهد شد.
ماده 32- آگهی فروش که بلافاصله پس از انقضای مدت مقرر در ماده قبل منتشر می‌گردد باید حاوی نکات ذیل باشد:
1-نوع اموال بازداشت شده و تصریح بر توقیف بودن اموال.
2- روز و ساعت و محل فروش.
3- قیمتی که مزایده از آن شروع می‌شود.
4- در مورد وسائط نقلیه موتوری نوع، نام کارخانه سازنده، سال ساخت، شماره شهربانی، رنگ، شماره موتور.
5- در مورد حق الامتیاز تلفن شماره آن.
ماده 33- روز فروش باید طوری معین شود که فاصله بین انتشار آگهی فروش تا روز مزبور کمتر از ده روز نباشد. در مورد اموال سریع‌الفساد و یا اموالی که نگهداری آنها باعث هزینه زیاد است می‌توان موعد را کمتر قرار داد.
ماده 34- اموال منقول بازداشت شده که قیمت مجموع آن بیش از سیصد هزار ریال نباشد بدون انتشار آگهی از طریق حراج فروخته خواهد شد.
ماده 35- آگهی فروش باید به معابر عمومی و محل اداره امور اقتصادی و دارایی و در صورت بودن روزنامه در محل یک نوبت در روزنامه درج شود.
ماده 36- در صورت تغییر روز فروش با رعایت مواد بالا آگهی تجدید می‌شود.
ماده 37- تصنیفات و تالیفات و ترجمه‌های چاپی که هنوز برای خرید و فروش منتشر نشده بدون رضایت مصنف یا مولف یا مترجم یا قائم‌مقام یا وارث قانونی آنها به معرض فروش گذارده نمی‌شود.
ماده 38- مودی می‌تواند مثل سایر مردم در خرید شرکت نماید ولی مامورین اجراء و مباشرین فروش حق شرکت در آن را ندارند.
ماده 39- مودی می‌تواند تقدم و تاخر فروش را نسبت به اموال بازداشت شده تقاضا کند در این صورت تقاضای او پذیرفته خواهد شد مگر اینکه این تقاضا به مطالبات دولت لطمه وارد سازد.
ماده 40- کسی که بالاترین قیمت را اظهار می‌دارد خریدار شناخته می‌شود و باید تمام قیمت را به حسابی که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین می‌شود واریز نماید، در صورت خودداری فی‌المجلس مال به دیگری فروخته می‌شود.
ماده 41- هزینه نشر آگهی و حق‌الحفاظه و سایر مخارج به عهده مودی و به حساب او منظور می‌شود.
ماده 42- هر گاه فروش مال به قیمتی که ارزیابی شده خریدار نداشت اداره امور اقتصادی و دارایی می‌تواند با رعایت مدت مذکور در ماده 33 این آئین‌نامه مجدداً آگهی منتشر و در آن آگهی قید نماید که اموال مورد آگهی به هر مبلغ که خریدار داشته باشد از طریق حراج فروخته خواهد شد. چنانچه حاصل فروش تکافوی بدهی مودی را نکند قسمت اجراء از اموال دیگر مودی تا میزان بقیه بدهی او بازداشت و طبق مقررات این آئین‌نامه به فروش می‌رساند.
تبصره 1- چنانچه پس از تنظیم صورت جلسه فروش اموال معاذیر قانونی در جهت انتقال برای اجرا به وجود آید اداره مزبور می‌تواند ضمن استرداد سپرده برنده مزایده مجدداً آگهی مزایده منتشر نماید.
تبصره 2- چنانچه برنده مزایده انصراف خود را اعلام یا در موعد مقرر مبلغ مورد مزایده را پرداخت ننماید سپرده آن نیز ضبط و آگهی مجدداً انتشار داده خواهد شد.
ماده 43- در جلسه فروش اعم از مزایده و حراج نماینده دادسرا یا دادگاه محل باید حضور داشته باشد و صورت مجلس به امضای نماینده مذکور و مامور اجراء و مسئول حراج برسد.
ماده 44- در مورد وسائط نقلیه موتوری و همچنین حق‌الامتیاز تلفن چنانچه مودی برای امضاء سند انتقال به خریدار حاضر نشود مسئول اجرائیات ضمن ارسال مستندات و مدارک لازم به یکی از دفاتر رسمی نماینده اداره اجراء را جهت امضاء سند انتقال معرفی خواهد نمود که به نمایندگی از طرف مودی سند انتقال را امضاء نماید.
ماده 45- در مواردی که برای وسائط نقلیه موتوری و حق‌الامتیاز تلفن مورد مزایده خریداری پیدا نشود در صورت موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی با تملک آن مراتب به ضمیمه صورت مجلس آخرین مزایده به منظور تنظیم سند انتقال به نام وزارت امور اقتصادی و دارایی به دفتر اسناد رسمی اعلام خواهد شد و در صورتی که مودی حاضر به امضا سند انتقال نشود نماینده اداره اجراء به نمایندگی از طرف مودی سند انتقال را امضاء خواهد کرد.

فصل پنجم: کیفیت بازداشت اموال غیر منقول و فروش آن
ماده 46- در صورتی که اموال منقول مودی برای استیفای طلب دولت کافی نباشد قسمت اجراء نسبت به بازداشت اموال غیر منقول مودی بر طبق مقررات آتی اقدام می‌نماید.
ماده 47- بازداشت نامه اموال غیر منقول در چهار نسخه تهیه و نسخه چهارم بلافاصله به اداره ثبت اسناد محل ارسال و کتباً اعلام می‌شود که ملک یا املاک مذکور در بازداشت‌نامه ضمیمه در قبال بدهی مودی بازداشت بوده و نقل و انتقال آن ممنوع است. اداره ثبت به محض وصول اطلاعیه مذکور باید توقیف بودن ملک را در دفاتر مربوط قید و موقوف‌المعامله بودن آن را در پرونده ثبتی نیز منعکس نموده و نتیجه اقدامات را ظرف یک هفته اعلام دارد.
ماده 48- در صورتی که مال غیر منقول درآمدی داشته باشد که بتوان حداکثر ظرف مدتی که بیش از مهلت قانونی موضوع ماده 167 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/66 بدهی مودی را از آن محل وصول کرد درآمد ملک نیز بازداشت خواهد شد و در صورت تکافوی درآمد، از فروش ملک خودداری می‌گردد.
ماده 49- برای فروش اموال غیر منقول باید اعلانی مشتمل بر نام و نام خانوادگی مودی و نوع مال غیرمنقول و محل وقوع و مساحت تقریبی و سایر مشخصات آن را با تصریح به اینکه تمام ملک یا قسمتی از آن فروخته می‌شود و علت فروش و همچنین روز و ساعت و محل فروش و قیمتی که از آن مزایده شروع خواهد شد منتشر شود.
ماده 50- برای شروع مزایده در مورد املاک حداقل قیمت ملک به بهای روز که از طرف کارشناس ذیربط قسمت اجراء تعیین خواهد شد ماخذ قرار خواهد گرفت.
ماده 51- مقررات فصل چهارم این آئین‌نامه در مورد فروش اموال غیرمنقول حسب مورد جاری می‌باشد ضمناً چنانچه بعد از مزایده نوبت دوم خریداری برای ملک مورد مزایده پیدا نشود در صورت اقتضاء طبق مقررات ماده 215 قانون مالیات‌های مستقیم عمل خواهد شد.
ماده 52- پس از انجام عمل مزایده و تنظیم امضاء صورت مجلس صدور سند انتقال موکول به انقضای مدت دو ماه از تاریخ تنظیم صورت مجلس مزایده خواهد بود. هر گاه در ظرف این مدت مودی کلیه بدهی خود به اضافه ده درصد آن و هزینه‌های متعلقه را تادیه نماید از ملک رفع بازداشت به عمل خواهد آمد.
ماده 53- در صورتی که مودی پس از انقضای دو ماه مذکور برای امضای سند انتقال حاضر نشود مسئول اجرائیات مستندات و مدارک لازم را به دفتر اسناد رسمی ارسال و نماینده دفتر حقوقی وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی از طرف مودی سند انتقال را امضا خواهد نمود.
ماده 54- در مواردی که طبق ماده 215 قانون مالیات‌های مستقیم برای ملک مورد مزایده خریداری پیدا نشود در صورت موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی با تملک آن مراتب به ضمیمه صورت مجلس آخرین مزایده به منظور تنظیم سند انتقال به نام وزارت مزبور به دفتر اسناد رسمی اعلام خواهد شد و در صورتی که مودی حاضر به امضاء سند انتقال نشود نماینده دفتر حقوقی وزارت امور اقتصادی و دارایی به نمایندگی مودی سند انتقال را امضا خواهد کرد.
ماده 55- در مورد افراد مذکور در مادتین 26 و 39 قانون مالیات‌های مستقیم چنانچه ظرف مهلت مقرر نسبت به پرداخت یا تقسیط بدهی قطعی شده خود اقدام ننماید مقررات این آئین‌نامه حسب مورد نسبت به ماترک اموال مورد وقف یا حبس یا نذر جاری می‌باشد.
ماده 56- هر گاه نسبت به مال غیر منقول بازداشتی شخص ثالث نسبت به تمام یا قسمتی از آن ادعای حق کند عملیات اجرایی در صورتی متوقف می‌شود که دعوی مستند به سند رسمی بوده و تاریخ سند مقدم بر بازداشت مالی غیر منقول باشد و این امر مورد تایید هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم قرار گیرد.

فصل ششم: مقررات عمومی
ماده 57- هر گاه مودی قبلاً بر طبق ماده 161 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 تامین سپرده باشد این تامین مانع از بازداشت سایر اموال او که وصول مالیات سهل‌تر باشد نیست و پس از وصول طلب دولت قسمت اجراء مکلف است فوراً نسبت به رفع تامین اقدام کند.
ماده 58- شکایت از اقدامات اجرائی مانع جریان عملیات اجرائی نیست مگر اینکه هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم برای رسیدگی قرار توقف موقت عملیات اجرائی را صادر نماید. قرار مزبور وقتی صادر خواهد شد که شاکی معادل مبلغ بدهی اعم از اصل و جرائم و در مورد مودیانی که پس از ابلاغ برگ اجرایی شکایت می‌نمایند به اضافه ده درصد وجه اضافی مقرر در ماده 5 این آئین‌نامه وجه به حساب سپرده موضوع ماده 13 این آئین‌نامه تودیع و رسید آن را ارائه نماید یا تضمین کافی بسپارد. در هر حال هیات مزبور به شکایت شاکی به فوریت و خارج از نوبت رسیدگی و تصمیم قانونی اتخاذ خواهد نمود.
تبصره 1- در صورتی که هیات دلایل شاکی را قوی بداند و یا شکایت شاکی مستند به سند رسمی یا احکام قطعی مراجع قضایی یا اسناد اداری باشد می‌توان بدون اخذ تامین قرار توقف عملیات اجرایی را صادر نماید.
تبصره 2- پرونده‌های موضوع تبصره ماده 175 قانون مالیات‌های مستقیم در صورت قطعیت مالیات در هیات حل اختلاف مالیاتی موضوع ماده 216 قانون مالیات‌های مستقیم مطرح و چنانچه مطالبه مالیات از غیر مودی مورد تایید هیات یاد شده قرار گرفت حکم بر رفع تعرض صادر خواهد کرد.
ماده 59- اشخاص ثالثی که پرداخت مالیات دیگری را تعهد یا ضمانت کرده یا به موجب قانون مکلف به وصول و ایصال مالیات دیگری می‌باشند و نسبت به پرداخت مالیات مسئولیت تضامنی دارند اگر از اقدامات اجرایی شکایت نمایند صدور قرار توقف عملیات اجرایی به طریق مقرر در ماده 58 این آئین‌نامه خواهد بود.
ماده 60- شکایت به عنوان اشتباه در محاسبه در مرحله اجرایی مانع از ادامه عملیات اجرایی نخواهد بود.
ماده 61- هر گاه مودی مالیاتی در حین اجراء فوت نماید عملیات اجرایی تا زمان معین شدن ورثه قانونی یا قیم آنان (در صورت محجور بودن ورثه) متوقف می‌ماند. لیکن اداره اجرا می‌تواند در صورتی که جزء ماترک مودی موجودی نقدی باشد به میزان بدهی و با رعایت تشریفات قانونی و قبل از تعیین شدن ورثه قانونی یا قیم آنان از محل موجودی برداشت نماید.
ماده 62- کلیه مقررات مندرج در این آئین‌نامه در مورد بدهکاران موضوع «ماده 48 قانون محاسبات عمومی» نیز جاری بوده و تکلیف وصول این قبیل مطالبات نیز همانند مطالبات مالیاتی می‌باشد.


بخشنامه در مورد اخذ شماره اقتصادی
شماره 43892 مورخ 3/8/74
نظر به اهمیت حفظ شرایط شماره اقتصادی و با توجه به اینکه برخی از مشاغل اصولاً دارای شرایط دریافت شماره اقتصادی نمی‌باشند، لذا اشخاص حقیقی مشروحه زیر که فاقد محل کسب مشخص می‌باشند در هنگام عقد قرارداد و معاملات مرتبط در حال حاضر مکلف به ارائه شماره اقتصادی نخواهند شد:
1-پیمانکارانی که ارزش پیمان و یا مبلغ دریافتی کل پیمان‌های آنان در طول یک سال از مبلغ دویست میلیون ریال بیشتر نباشد.
2- هنرمندان از قبیل فیلم‌سازان و فعالیت‌های مرتبط، طراحان، خطاطان، نقاشان، نویسندگان، مترجمان کتابها و گرافیست‌ها، ویراستاران، مشاوران فنی و محققین.
بدیهی است در کلیه موارد فوق هر دو طرف قرارداد و یا معامله مکلف هستند یک نسخه از قرارداد و یا صورت معامله را با ذکر نشانی دقیق در تهران به اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی و در سایر شهرستان‌ها به ادارات کل امور اقتصادی و دارایی استان ارسال نمایند و متعاقباً فیش‌های مالیات تکلیفی را به مراجع فوق‌الذکر ارسال نمایند.


دستورالعمل‌ موضوع بند 5 تبصره 34
قانون بودجه سال 1373
بنا به اختیار حاصل از بند 5 تبصره 34 قانون بودجه سال 1373 کل کشور موارد زیر جهت اطلاع و اقدام اشخاص ذیربط اعلام می‌گردد:
1-کلیه اشخاص حقوقی که به امر تولید، مونتاژ و توزیع و واردات و صادرات هر نوع کالا و همچنین کارهای خدماتی اشتغال دارند، مکلف به اخذ شماره اقتصادی می‌باشند.
2- کلیه اشخاص حقیقی که به امر تولید و مونتاژ و واردات و صادرات و توزیع کالا و انجام خدمات اشتغال داشته و دارای پروانه کسب یا کار از مراجع ذیربط می‌باشند، مکلف به اخذ شماره اقتصادی می‌باشند.
اشخاص موضوع بندهای 1 و 2 مذکور که تاکنون موفق به اخذ شماره اقتصادی نگردیده‌اند، باید حداکثر تا 31/3/73 با مراجعه به حوزه‌های مالیاتی ذیربط با ارائه تصویر صفحه اول شناسنامه در مورد اشخاص حقیقی و آگهی تاسیس شخص حقوقی مندرج در روزنامه رسمی کشور برای اشخاص حقوقی نسبت به دریافت شماره اقتصادی خود اقدام نمایند.
3-اشخاص مشروحه زیر:
الف- اشخاص حقوقی مذکور در بند 1 فوق.
ب- کلیه اشخاص حقیقی که به امر تولید و مونتاژ و صادرات و واردات و توزیع کالا به صورت عمده (بنکداری) اشتغال دارند.
مکلفند برای عرضه و فروش کالا از صورتحساب فروش مطابق فرم نمونه صورتحساب فروش کالا که بنا به اختیار حاصل از ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی در دی ماه سال 1371 در جراید کثیرالانتشار کشور منتشر گردیده استفاده نموده و در صورتحساب‌های صادره شماره‌های اقتصادی خود و خریدار (در صورتی که خریدار از جمله اشخاص مندرج در بندهای 1 و 2 فوق باشد) را درج نمایند.
4-گمرک ایران ملزم به رعایت مفاد بخشنامه شماره 20419 مورخ 24/6/72 و کلیه وزارتخانه‌ها و موسسات، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی نیز ملزم به رعایت مفاد بخشنامه شماره 29323 مورخ 24/8/72 وزارت امور اقتصادی و دارایی که در تعقیب بخشنامه شماره 14156 مورخ 25/2/72 ریاست محترم جمهور صادر گردیده است، خواهند بود.
5-اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی مذکور در بند 3 فوق موظفند از اول سال 1373 خلاصه اطلاعات مربوط به معاملات خویش را به صورتی که در اطلاعیه مورخ 30/10/72 وزارت امور اقتصادی و دارایی در جراید کثیرالانتشار کشور آگهی شده تهیه و در تهران به اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی و در شهرستان‌ها به ادارات امور اقتصادی و دارائی تحویل نمایند.
6-عدم صدور صورتحساب فروش کالا و یا عدم درج شماره اقتصادی فروشنده و خریدار در صورتحساب فروش کالا و همچنین عدم رعایت این دستورالعمل علاوه بر بی‌اعتباری دفاتر قانونی مربوط، مشمول جرایمی به شرح زیر خواهند بود:
برای بار اول: جریمه‌ای معادل دو برابر مبلغ مورد معامله برای فروشنده.
برای بار دوم: تعطیل محل کسب یا توقف فعالیت (فروشنده) حسب مورد به مدت سه ماه.
برای بار سوم: حبس تعزیری از 3 ماه تا 6 ماه برای شخص متخلف در مورد اشخاص حقوقی برای مدیر یا مدیران مسئول ذیربط.
7-کلیه مودیان موضوع این دستورالعمل مکلفند در صورت انحلال و یا تغییر شغل و یا هر گونه تغییرات دیگر را حسب مورد حداکثر ظرف یک ماه به اداره امور مالیاتی مربوط اعلام دارند.


دستورالعمل اجرایی موضوع بند 2 تبصره 34
قانون بودجه 1374
بنا به اختیار حاصل از بند 2 تبصره 34 قانون بودجه سال 1374 کل کشور موارد زیر جهت اطلاع و اقدام اشخاص ذیربط اعلام می‌گردد:
1-کلیه اشخاص حقوقی که به امر تولید، مونتاژ و واردات و صادرات و توزیع هر نوع کالا و همچنین کارهای خدماتی اشتغال دارند مکلف به اخذ شماره اقتصادی می‌باشند.
2-کلیه اشخاص حقیقی که به امر تولید، مونتاژ و واردات و صادرات و توزیع کالا و انجام خدمات اشتغال دارند و دارای پروانه کسب یا کار از مراجع ذیربط بوده یا دارای محل فعالیت تجاری می‌باشند مکلف به اخذ شماره اقتصادی هستند.
3-اشخاص حقوقی موضوع بند 1 و همچنین کلیه اشخاص حقیقی که به امر تولید و مونتاژ و واردات و صادرات توزیع کالا به صورت عمده (بنکداری) اشتغال دارند مکلفند برای عرضه و فروش کالا از صورت حساب فروش کالا که بنا به اختیار حاصل از ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفند سال 1366 توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی در دی ماه سال 1371 در جراید کثیرالانتشار کشور منتشر گردیده استفاده نموده و در صورت حساب‌های صادره شماره‌های اقتصادی خود و خریدار را درج نمایند. بدیهی است در صورت فروش به مصرف کننده نهایی، درج شماره اقتصادی خریدار الزامی نمی‌باشد.
4-هر گروه از اشخاص که موضوع بند 3 این دستورالعمل می‌باشند علاوه بر مندرجات اعلام شده در فرم نمونه متناسب با نوع فعالیت و نیازهای خود هر گونه اطلاعاتی را به صورت ستون، ردیف و مطلب به صورت حساب فروش اضافه نمایند و انتخاب اندازه (طول و عرض) و تعداد نسخ صورت حساب با فروشنده است.
5-گمرک ایران ملزم به رعایت مفاد بخشنامه شماره 20419 مورخ 24/6/72 و کلیه وزارتخانه‌ها و موسسات، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی نیز ملزم به رعایت مفاد بخشنامه شماره 29323 مورخ 24/8/72 وزارت امور اقتصادی و دارایی که در تعقیب بخشنامه شماره 14156 مورخ 25/2/72 ریاست محترم جمهور صادر گردیده است، خواهند بود.
6-اشخاص حقیقی و حقوقی مذکور در بند 3 فوق، موظفند خلاصه اطلاعات مربوط به معاملات خویش را به صورتی که در اطلاعیه 30/10/72 وزارت امور اقتصادی و دارایی در جراید کثیرالانتشار کشور آگهی شده تهیه و در تهران به اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی و در شهرستان‌ها به ادارات امور اقتصادی و دارایی تحویل نمایند.
7- استفاده اشخاص حقوقی یا حقیقی از شماره اقتصادی سایرین تحت هر عنوان غیرمجاز و خلاف مقررات بوده و تعلق مالیات متوجه شخصی خواهد شد که شماره اقتصادی او مورد استفاده قرار گرفته است.
8- عدم صدور صورت حساب فروش کالا یا عدم درج شماره اقتصادی فروشنده و خریدار در صورت حساب فروش کالا و همچنین عدم رعایت این دستورالعمل علاوه بر بی اعتباری دفاتر قانونی مربوط، مشمول جرایمی به شرح زیر خواهد بود:
برای بار اول: جریمه‌ای معادل دو برابر مبلغ مورد معامله برای فروشنده.
برای بار دوم: تعطیل محل کسب یا توقف فعالیت (فروشنده) حسب مورد به مدت سه ماه.
برای بار سوم: حبس تعزیری از 3 ماه تا 6 ماه برای شخص متخلف در مورد اشخاص حقوقی برای مدیر یا مدیران مسئول ذیربط.
10-کلیه مودیان موضوع این دستورالعمل مکلفند در صورت انحلال یا تغییر شغل و یا هر گونه تغییرات دیگر را بر حسب مورد حداکثر ظرف یک ماه به اداره امور مالیاتی مربوط اعلام دارند.


دستورالعمل اجرایی موضوع ماده 85 قانون
وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف
آن در موارد معین (مقررات شماره اقتصادی)
مصوب 28/12/83
بنا به اختیار حاصل از ماده 85 قانون «وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین» موارد ذیل جهت اطلاع و اقدام اشخاص ذیربط اعلام می‌گردد.

الف- اشخاص مکلف به اخذ شماره اقتصادی:
1-کلیه اشخاص حقوقی که به امر تولید، مونتاژ، واردات و صادرات، توزیع هر نوع کالا و همچنین کارهای خدماتی اشتغال دارند.
2- کلیه اشخاص حقیقی که به امر تولید، مونتاژ، واردات و صادرات، توزیع هر نوع کالا و همچنین کارهای خدماتی اشتغال دارند و دارای پروانه کسب یا کار از مراجع ذیربط بوده و یا دارای محل فعالیت تجاری می‌باشند.
3- کلیه اشخاص موضوع بندهای 1 و 2 و 4 ماده 22 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366.
تبصره 1- شعبات یا ادارات تابعه اشخاص مذکور در بندهای «الف-3» و «الف- 1» این دستورالعمل در تهران و یا سایر شهرستان‌ها مکلف به استفاده از شماره اقتصادی تخصیصی به وزات‌خانه‌ها، نهادها، موسسات و ... متبوع مرکزی حسب مورد می‌باشند.
تبصره 2- منظور از پروانه کسب یا کار از مراجع ذیربط، کلیه پروانه‌های کسب یا کار صادره از اتحادیه‌های امور صنفی، اتاق صنایع و معادن و بازرگانی، وزارتخانه‌ها و یا سایر مراجع ذیصلاح می‌باشد.

ب- اشخاص غیر مکلف به اخذ شماره اقتصادی
1-مساجد و تکایا.
2- اشخاص حقیقی که به فعالیت هنری از قبیل فیلم‌سازی و فعالیت‌های مرتبط، طراحی، خطاطی، نقاشی، نویسندگی، ترجمه کتاب، گرافیک و ویراستاری اشتغال دارند.
3- اشخاص حقیقی که به فعالیت تحقیق و یا مشاوره فنی اشتغال دارند از جمله اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی.
4- اتحادیه‌های امور صنفی (به موجب مواد 4 و 23 قانون نظام صنفی، اتحادیه‌ها مجاز به فعالیت‌های اقتصادی نمی‌باشند).
5- اشخاص حقیقی که به فعالیت پیمانکاری اشتغال دارند و شرایط مذکور در بند «الف-2» این دستورالعمل را دارا نمی‌باشند به شرط آنکه ارزش پیمان و یا مبلغ دریافتی کل پیمان‌های آنان در یک سال شمسی از مبلغ پنجاه میلیون ریال بیشتر نباشد.

ج- تکالیف اشخاص ذیربط:
1-کلیه اشخاص حقوقی که در این دستورالعمل مکلف به اخذ شماره اقتصادی گردیده‌اند، مکلفند با ارائه تصویر آگهی تاسیس در روزنامه رسمی و قبض بانکی مبنی بر واریز مبلغ 000/5 ریال به حساب جاری مربوطه به اداره امور مالیاتی ذیربط مراجعه و نسبت به اخذ شماره اقتصادی اقدام نمایند.
2-کلیه اشخاص حقیقی که در این دستورالعمل مکلف به اخذ شماره اقتصادی گردیده‌اند، مکلفند با ارائه تصویر صفحه اول شناسنامه، تصویر پروانه کسب یا کار از مراجع ذیربط و یا تصویر سند اجاره و یا سند مالکیت حسب مورد و همچنین قبض بانکی مبنی بر واریز مبلغ 000/5 ریال به حساب جاری مربوطه به اداره امور مالیاتی ذیربط مراجعه و نسبت به اخذ شماره اقتصادی اقدام نمایند.
تبصره 1- پروانه کسب یا کار اشخاص حقیقی صادره از مراجع ذیربط می‌بایست در سال جاری صادر و یا تجدید و یا تمدید شده باشد و در غیر یان صورت می‌بایست اعتبار پروانه کسب یا کار از سوی مراجع صادر کننده ذیربط در سال جاری مورد تایید قرار گیرد و در مواردی که اشخاص حقیقی فاقد پروانه کسب یا کار بوده ولی دارای محل کسب هستند ممیز اداره امور مالیاتی ذیربط باید اشتغال به کار فرد متقاضی را تایید نماید.
3-کلیه اشخاص حقوقی موضوع بند «الف-1» این دستورالعمل و کلیه اشخاص حقیقی موضوع بند «الف-2» این دستورالعمل مکلفند برای عرضه و فروش کالا و یا خدمات از صورت حساب فروش کالا که در دی‌ماه سال 1371 و اطلاعیه‌های بعدی آن در جراید کثیرالانتشار کشور از سوی وزارت امور اقتصادی و دارائی منتشر گردیده، استفاده نمایند و در صورت حساب‌های صادره شماره اقتصادی فروشنده را چاپ و شماره اقتصادی خریدار را درج نمایند.
4-هر گروه از اشخاص موضوع بند «ج-3» این دستورالعمل مجاز می‌باشند علاوه بر مندرجات اعلام شده در فرم نمونه صورت حساب، متناسب با نوع فعالیت و نیازهای خود هر گونه اطلاعاتی را به صورت ستون، ردیف و یا مطلب به صورت حساب فروش اضافه نمایند و انتخاب اندازه ابعاد (طول و عرض) و تعداد نسخ صورت حساب با فروشنده می‌باشد.
5-آن گروه از مودیان مالیاتی که مجوز موضوع تبصره 3 ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 را از وزارت امور اقتصادی و دارائی مبنی بر استفاده از سیستم‌های کامپیوتری دریافت نموده‌اند می‌توانند فرم فاکتور فروش خود را متضمن شماره مسلسل مطابق نمونه‌ای که وزارت امور اقتصادی و دارائی بر اساس مقررات ماده 169 قانون فوق‌الذکر پیش‌بینی نموده است به وسیله ماشین‌های چاپگر تهیه و استفاده نمایند و در غیر این صورت ملزم به داشتن صورت حساب فروش چاپی طبق اطلاعیه‌های مربوطه می‌باشند.
6-در مواردی که توزیع کالا و یا ارائه خدمات به صورت خرده فروشی انجام می‌شود به نحوی که صدور فاکتور عملاً غیرممکن است (مانند نحوه فروش مواد غذایی در فروشگاه‌ها) صدور فاکتور با درج شماره اقتصادی الزامی نمی‌باشد اما در مواردی که قبض صندوق صادر می‌گردد درج شماره اقتصادی فروشنده در قبض مزبور الزامی است.
7-در خصوص پیمانکاری و سایر انواع معاملات، اشخاص حقیقی موضوع بند «الف-2» و اشخاص حقوقی موضوع بندهای «الف-1» و «الف-3» این دستورالعمل و سایر اشخاص حقوقی دیگر اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی حسب مورد مکلف به درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله و قراردادها و اسناد پرداخت می‌باشند مگر در موارد مذکور در «ب-5» این دستورالعمل در مورد پیمانکاری اشخاص حقیقی به شرط رعایت بند «د-5» این دستورالعمل.
8-فروش هر نوع کالا از طریق مزایده به شرط آنکه مبلغ مزایده بیش از بیست میلیون ریال باشد مشمول رعایت مفاد این دستورالعمل می‌باشد.
9-در صورت فروش کالا و یا خدمات به مصرف کننده نهایی درج شماره اقتصادی خریدار الزامی نمی‌باشد.
10-فروشندگان مکلفند اصل فرم شماره اقتصادی طرف مورد معامله را رویت نموده و با مشخصات ابرازی از حیث صحت مطابقت نمایند.
11- کلیه مودیان موضوع این دستورالعمل مکلفند انحلال، تغییر شغل، تغییر آدرس و یا هر گونه تغییرات دیگر را حسب مورد حداکثر ظرف مدت یک ماه به اداره امور مالیاتی ذیربط اعلام نمایند.

د- تکالیف اشخاص ثالث:
1-گمرک ایران مکلف به اخذ شماره اقتصادی اشخاص اعم از حقوقی و حقیقی در هنگام ارائه خدمات می‌باشد. در خصوص تنظیم اظهارنامه‌های گمرکی درج شماره اقتصادی بازرگانان و حق‌العمل کاران گمرکی بر روی اظهارنامه‌های مذکور الزامی است (موضوع بخشنامه شماره 20419 مورخ 24/6/72) و کلیه وزارتخانه‌ها، موسسات، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی نیز ملزم به رعایت مفاد بخشنامه شماره 29323 مورخ 24/8/72 وزارت امور اقتصادی و دارائی که در تعقیب بخشنامه شماره 14156 مورخ 25/2/72 ریاست محترم جمهور صادر گردیده است، خواهند بود.
2-بانک‌ها موظفند شماره اقتصادی طرف معامله را در هر نوع قرارداد خدماتی و خرید کالا از اشخاص، اعم از حقیقی یا حقوقی درج نمایند.
3-اشخاص حقیقی و حقوقی مذکور در بند «ج-3» این دستورالعمل مکلفند خلاصه اطلاعات فصلی مربوط به معاملات خویشف اعم از معاملات فروش و معاملات خرید، را به صورتی که در اطلاعیه مورخ 30/10/72 و اطلاعیه‌های بعدی وزارت امور اقتصادی و دارائی در جراید کثیرالانتشار کشور آگهی شده، تهیه و تنظیم نموده و در تهران به اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی و در شهرستان‌ها به ادارات امور اقتصادی و دارائی مربوطه تحویل نمایند.
تبصره 1- اشخاص حقیقی و حقوقی مذکور در بند «ج-3» این دستورالعمل مکلفند در موارد مذکور در بند «ج-9» این دستورالعمل فهرستی تحت عنوان «مصرف کنندگان نهایی» تنظیم و طبق مفاد بند «د-3» این دستورالعمل تحویل نمایند.
تبصره 2- چنانچه اشخاص حقیقی و حقوقی بند «ج-3» این دستورالعمل خلاصه اطلاعات فصلی مربوط به معاملات خویش را به روی نوارهای مغناطیسی و یا دیسکت‌های کامپیوتری تهیه و تنظیم می‌نمایند مکلفند دستورالعمل صادره در این ارتباط را از اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی دریافت و مفاد آن را کاملاً رعایت نمایند.
تبصره 3- بر اساس توافق به عمل آمده با شرکت پست جمهوری اسلامی ایران اشخاص مربوطه می‌توانند با استفاده از خدمات پستی لیست خلاصه معاملات خود را در صورت کامل بودن و یا ابزار مغناطیسی حاوی اطلاعات خلاصه معاملات فصلی خود را از طریق پست به مراکز مرتبط ارسال نمایند.
4-ذیحسابی‌ها و یا مدیران کل امور مالی حسب مورد مکلفند اطلاعات مربوط به خریدهای خود و همچنین اطلاعات مربوط به قراردادهای خدماتی و پیمانکاری را با ذکر شرح پرداخت اعم از مبالغ پیش پرداخت، مبالغ علی‌الحساب، پرداخت قطعی و پرداخت از محل وجه‌الضمان و نیز ذکر مبالغ ناخالص پرداختی قبل از کسر هر گونه وجهی از بابت مالیات یا حق بیمه و یا وجه دیگر را به طور خوانا بر روی فرم‌های ذیربط تهیه و تنظیم نموده و اطلاعات هر ماه را حداکثر ظرف ماه بعد در تهران به اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی و در شهرستان‌ها به ادارات کل امور اقتصادی و دارائی تحویل نمایند.
5-پیمانکاران مذکور در بند «ب-5» این دستورالعمل به شرط ارائه و تسلیم تصویری از پیمان و کسر و ایصال مالیات مکسوره موضوع ماده 104 قانون مالیات‌های مستقیم مصوب اسفندماه 1366 توسط کارفرما، الزامی به ارائه شماره اقتصادی نخواهند داشت.
6-چاپخانه‌ها مکلفند از چاپ فاکتور و یا صورت حساب فروش کالا و یا خدمات بدون شماره اقتصادی و آدرس دقیق متقاضی بر روی فاکتور خودداری نمایند (موضوع بخشنامه شماره 8110/134- 12/6/74 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی).

هـ - تخلفات شماره اقتصادی:
1-استفاده اشخاص حقوقی و حقیقی از شماره اقتصادی سایرین تحت هر عنوان غیرمجاز و خلاف مقررات بوده و تعلق مالیات متوجه شخصی خواهد شد که شماره اقتصادی او مورد استفاده قرار گرفته است.
2-هرگونه جعل، تقلب، سوء استفاده و تبانی در ارتباط با شماره اقتصادی خلاف مقررات بوده و با متخلفین برای مقررات قانونی برخورد خواهد گردید.
3-دریافت هر گونه وجه اضافه بر ارزش کالا جهت درج شماره اقتصادی فروشنده و یا عدم درج شماره اقتصادی خریدار خلاف مقررات بوده و با متخلفین برابر مقررات برخورد خواهد شد.
4-عدم رعایت مفاد این دستورالعمل از جانب اشخاص ذیربط، از قبیل عدم ارائه و یا درج شماره اقتصادی طرفین معامله در صورت حساب فروش کالا و یا خدمات، خلاف مقررات بوده و با متخلفین برابر مقررات برخورد خواهد گردید.
تبصره 1- در صورتی که فروشنده در هنگام معامله از ارائه شماره اقتصادی خود امتناع ورزد و ارائه کد اقتصادی را منوط به دریافت مبلغی بیشتر از رقم واقعی نماید خرید کالا بدون شماره اقتصادی از فروشنده بلامانع است به شرط آن که گزارش انجام معامله و امتناع فروشنده از ارائه شماره اقتصادی جهت پیگیری قانونی حداکثر ظرف مدت یک ماه به اداره کل اطلاعات و خدمات مالیاتی به صورت مکتوب و مستند تسلیم گردد.

و- جرایم تخلفات شماره اقتصادی:
در صورت عدم رعایت مفاد این دستورالعمل از جانب اشخاص ذیربط، وزارت امور اقتصادی و دارائی و سازمان‌های وابسته از ارائه هر گونه تسهیلات به این اشخاص خودداری می‌نمایند.
عدم صدور صورت حساب و یا عدم درج شماره اقتصادی و همچنین عدم رعایت این دستورالعمل علاوه بر بی اعتباری دفاتر مربوطه از حیث مالیاتی و جرائم مندرج در ماده 8 قانون تعزیرات حکومتی مشمول جرائمی به شرح زیر خواهد بود:
1-برای بار اول جریمه‌ای معادل 2 برابر مبلغ مورد معامله.
2-برای بار دوم تعطیل محل کسب یا توقف فعالیت حسب مورد به مدت 3 ماه.
3-برای بار سوم حبس تعزیری از سه ماه تا شش ماه برای شخص متخلف و در مورد اشخاص حقوقی برای مدیر یا مدیران مسئول ذیربط.


عدم درج کد اقتصادی موجب رد دفاتر است
موضوع بخشنامه 15248/2023/4/30- 24/3/1374
نظر به اینکه طبق مقررات ماده 85 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 28/12/1373 مجلس شورای اسلامی که از اول سال 1374 قابل اجراست، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ملزم به اخذ کارت اقتصادی (شامل شماره اقتصادی) گردیده و از طرفی مکلف به صدور صورت حساب با درج شماره اقتصادی در صورت حساب‌ها و فرم‌ها و اوراق مالی برای کلیه معاملات خود مطابق دستورالعمل‌های صادره از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌باشند و با عنایت به قسمت اخیر ماده 85 موصوف که به موجب آن عدم صدور صورت حساب و یا عدم درج شماره اقتصادی و همچنین عدم رعایت دستورالعمل‌های صادره از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تخلف از قانون محسوب و علاوه بر بی اعتباری دفاتر قانونی، سبب تعلق جریمه‌ای معادل دو برابر مبلغ مورد معامله نیز در بار اول خواهد بود، مقرر می‌دارد حوزه‌های مالیاتی ذیربط ضمن راهنمائی مودیان محترم به رعایت دقیق موازین قانونی یاد شده، چنانچه موقع تشخیص قطعی درآمد مشمول مالیات مودیانی که حسب مقررات قانون مالیات‌های مستقیم مکلف به نگهداری دفاتر قانونی می‌باشند، متوجه شوند که مودی در رابطه با شماره اقتصادی و درج آن در صورت حساب‌ها، مرتکب خلاف گردیده و از این بابت قبلاً مجازات تخلف درباره وی اعمال نشده است (وقوع تخلف برای اولین بار) در جهت وصول جریمه مزبور معادل دو برابر مبلغ مورد معامله واقعی (فروش احراز شده بدون صورت حساب یا با صدور صورت حساب بدون درج شماره اقتصادی) وفق مقررات قانونی اقدام لازم معمول دارند.
بدیهی است تکرار تخلفات مستوجب مجازات‌های قانونی دیگری است که درباره متخلفین به ترتیب مقرر اعمال خواهد شد.


جدول مالیات حقوق و مزایا موضوع
ماده 84 قانون مالیات‌های مستقیم
قابل اجرا از 1/1/1380
معافیت اولیه 000/520= 12÷ (000/240/6= 260* 400* 600)
ضریب حقوق= 260 معافیت 25% تا سقف 000/000/3 ریال
حقوق ماهانه
ریال نرخ مالیاتی
% معافیت
مالیاتی نرخ موثر
% مالیات ماهانه
ریال
000/520
000/550
000/560
000/580
333/603
000/604
000/610
000/650
000/670
333/728
000/740
000/760
000/780
000/800
000/820 -
12
12
12
12
18
18
18
18
18
25
25
25
25
25 -
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25 -
9
9
9
9
5/13
5/13
5/13
5/13
5/13
5/17
5/17
5/17
5/17
5/17 -
700/2
600/3
400/5
500/7
590/7
400/8
800/13
500/16
375/24
563/26
313/30
063/34
813/37
563/41
حقوق ماهانه
ریال نرخ مالیاتی
% معافیت
مالیاتی نرخ موثر
% مالیات ماهانه
ریال
000/840
333/853
000/854
000/900
000/950
000/980
000/000/1
000/020/1
000/040/1
000/100/1
000/210/1
000/270/1
000/271/1
000/460/1
000/660/1
000/860/1
000/000/2
333/603/2
000/000/3
000/300/3
000/500/3
000/700/3
000/900/3
000/000/4
000/200/4
000/400/4
000/500/4
000/650/4
666/686/4 25
25
35
35
35
35
35
35
35
35
35
35
40
40
40
40
40
40
45
45
45
45
45
45
45
45
45
45
45 25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
25
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- 5/17
5/17
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
25/26
30
30
30
30
30
30
30
75/33
45
45
45
45
45
45
45
45
45
45 313/45
813/47
988/47
063/60
188/73
063/81
313/86
563/91
813/96
562/112
438/141
188/157
488/157
188/214
187/274
187/334
187/376
187/557
062/691
063/826
063/916
063/006/1
063/096/1
063/141/1
063/231/1
063/321/1
063/366/1
563/433/1
063/450/1
حقوق ماهانه
ریال نرخ مالیاتی
% معافیت
مالیاتی نرخ موثر
% مالیات ماهانه
ریال
000/000/5
000/000/6
000/000/7
333/853/8
000/000/9
000/000/15
000/520/25
001/520/25
ریال به بالا 50
50
50
50
52
52
52
54 -
-
-
-
-
-
-
- 50
50
50
50
52
52
52
54 730/606/1
730/106/2
730/606/2
397/533/3
663/609/3
663/729/6
063/200/12
-


قانون تغییر نرخ و میزان معافیت مالیات بر درآمد حقوق
مصوب 13/11/1380
ماده واحده- مالیات بر درآمد حقوق همچنین وجوهی که در سال 1380 به عنوان پاداش آخر سال یا عیدی سالانه به حقوق بگیران پرداخت می‌شود با رعایت قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 3/12/1366 و اصلاحیه‌های بعدی آن، از تاریخ تصویب اصلاحیه آن، محاسبه و وصول خواهد شد و مالیات بر درآمد حقوق قبل از آن، طبق مقررات قبل از اصلاح به نسبت مدت، محاسبه و قطعی خواهد بود.
دستورالعمل اجرائی این قانون توسط سازمان امور مالیاتی کشور تنظیم و پس از تصویب وزیر امور اقتصادی و دارائی ابلاغ خواهد شد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز شنبه مورخ سیزدهم بهمن ماه یکهزار و سیصد و هشتاد مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 13/11/1380 به تایید شورای نگهبان رسیده است.


جدول محاسبه مالیات حقوق
بخش دولتی و بخش غیردولتی
به استناد دستورالعمل سازمان امور مالیاتی کشور
قابل اجرا در اسفندماه 1380

معافیت ماهیانه 000/300/1 = 12 ÷ (000/600/15 = 260 * 400 * 150)
حقوق ماهانه بخش دولتی بخش خصوصی
ماهانه سالانه نرخ مالیات نرخ مالیات
000/300/1 000/600/15 معاف - معاف -
000/400/1 000/800/16 10% 000/10 10% 000/10
000/500/1 000/000/18 10% 000/20 10% 000/20
000/700/1 000/400/20 10% 000/40 10% 000/40
000/000/2 000/000/24 10% 000/70 10% 000/70
000/500/2 000/000/30 10% 000/120 10% 000/120
000/000/3 000/000/36 10% 000/170 10% 000/170
000/500/3 000/000/42 10% 000/220 10% 000/220
000/600/3 000/200/43 10% 000/230 10% 000/230
000/700/3 000/400/44 10% 000/240 10% 000/240
000/000/4 000/000/48 10% 000/270 10% 000/270
000/800/4 000/600/57 10% 000/350 10% 000/350
000/000/5 000/000/60 10% 000/370 20% 000/390
000/000/6 000/000/72 10% 000/470 20% 000/590
000/000/7 000/000/84 10% 000/570 20% 000/790
000/300/7 000/600/87 10% 000/600 20% 000/850
000/000/8 000/000/96 10% 000/670 20% 000/990
000/000/9 000/000/108 10% 000/770 20% 000/190/1
333/633/9 000/600/115 10% 333/833 20% 667/316/1
000/000/10 000/000/120 10% 000/870 25% 334/408/1
000/000/12 000/000/144 10% 000/070/1 25% 334/908/1
000/000/13 000/000/156 10% 333/183/1 25% 334/158/2
حقوق ماهانه بخش دولتی بخش خصوصی
ماهانه سالانه نرخ مالیات نرخ مالیات
000/000/14 000/000/168 10% 000/270/1 25% 334/408/2
000/000/16 000/000/192 10% 000/300/1 25% 334/908/2
000/000/18 000/000/216 10% 000/670/1 25% 334/408/3
000/000/20 000/000/240 10% 000/870/1 25% 334/908/3
000/000/22 000/000/264 10% 000/070/2 25% 334/408/4
333/133/22 000/600/265 10% 333/083/2 25% 667/441/4
000/000/25 000/000/300 10% 333/433/2 30% 667/301/5
000/000/30 000/000/360 10% 000/870/2 30% 667/801/6
000/000/50 000/000/600 10% 000/870/4 30% 667/801/12
000/000/70 000/000/840 10% 000/870/6 30% 667/801/18
333/633/84 000/600/015/1 10% 333/683/8 30% 667/191/23
از 333/633/84 به بالا از 000/600/015/1 به بالا 10% - 35% -



دستورالعمل اجرایی ماده واحده «قانون تغییر نرخ
و میزان معافیت مالیات بر درآمد حقوق مصوب
13/11/1380 مجلس شورای اسلامی
1-حکم ماده واحده از تاریخ تصویب قانون اصلاح موادی از قانون مالیات‌های مستقیم در مجلس شورای اسلامی (27/11/1380) لازم‌الاجرا می‌باشد.
2-معافیت درآمد حقوق بابت باقی‌مانده سال جاری بر اساس ماده 84 اصلاحی از تاریخ 27/11/1380 به نسبت مدت از ماخذ سالانه 000/600/15 ریال (ماهانه 000/300/1 ریال) و بابت مدت قبل از آن یعنی لغایت تاریخ 26/11/1380 بر حسب میزان مقرر در قانون پیش از اصلاح (سالانه 000/240/6 ریال) قابل محاسبه و قطعی خواهد بود.
3-مالیات بر درآمد حقوق نسبت به کل دریافتی پس از کسر معافیت موضوع بند 2 بالا در مورد کارکنان مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت به نرخ ثابت ده درصد و در مورد سایر حقوق بگیران تا مبلغ 000/000/42 ریال (ماهانه 000/500/3 ریال) به نرخ 10% و نسبت به مازاد آن به نرخ‌های مقرر در ماده 131 اصلاحی اخیر (20% تا 35%) قابل محاسبه خواهد بود.
4-در مورد پرداخت‌هایی که از طرف غیر از پرداخت کنندگان مقرری، مزد و حقوق اصلی به عمل می‌آید، لازم است پرداخت کننده، مدتی را که به ازاء آن وجه مورد نظر پرداخت می‌شود، در نظر گرفته، پرداختی و مالیات را بر حسب سال و در نهایت از طریق تسهیم مالیات سالانه، مالیات مدت مذکور را محاسبه و کسر و پرداخت نماید.
5-از تاریخ 27/11/1380 فوق‌العاده‌های بدی آب و هوا، محرومیت از تسهیلات زندگی، محل خدمت، اشتغال خارج از مرکز، شرایط محیط کار، نوبت کاری، کشیک، جذب، مزایای ارزی و اشتغال ماموران در خارج از کشور، مزایای غیرنقدی و یا وجوه نقدی که بابت مزایای غیر نقدی در بخش‌های عمومی و خصوصی به حقوق‌بگیران پرداخت می‌شود، همانند سایر درآمدهای حقوق مشمول مالیات می‌باشند که حسب مورد عین وجوه نقد و یا بهای مزایای غیر نقدی طبق مقررات قانون به سایر درآمدهای حقوق اضافه و عندالقضا در محاسبه مالیات به نرخ مقرر قرار خواهد گرفت، اما چون مزایای غیرنقدی پرداختی به کارکنان تا میزان دو دوازدهم معافیت سالانه معاف گردیده است، لذا چنانچه در باقی مانده مدت سال جاری از تاریخ 27/11/80، مزایای غیرنقدی تعلق گیرد، لازم خواهد بود تا سقف 000/600/2 ریال در سال (000/600/2 دوازدهم به ازاء هر ماه) از مزایای مزبور به عنوان رقم معاف کسر گردد.
6-عیدی سالانه یا پاداش آخر سال مربوط به سال 1380 تا مبلغ 000/300/1 ریال معاف و مازاد در خصوص کارکنان مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت به نرخ 10% و در خصوص سایر حقوق‌بگیران حسب مورد به نرخ 10% یا نرخ ماده 131 (جدید) مشمول مالیات خواهد بود.
7-50% مالیات حقوق کارکنان شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته (طبق فهرست سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور) اعم از آنکه پرداخت کننده بخش دولتی یا غیر دولتی باشد، بخشوده می‌شود و این بخشودگی جایگزین بخشودگی موضوع ماده 29 قبلی گردیده است.
8-با رعایت بندهای بالا از تاریخ 27/11/1380، محاسبه مالیات نسبت به باقی‌مانده مدت از بهمن ماه (4 روز) و تمامی مدت اسفندماه سال جاری بایستی وفق مثال عددی زیر که طبق آن حقوق و مزایای دریافتی مستمر ماهانه حقوق‌بگیر 000/000/5 ریال فرض شده است، صورت گیرد.
توجه: از جهت سهولت کار، ابتدا مالیات بر درآمد حقوق اسفندماه مورد محاسبه قرار می‌گیرد:

الف: محاسبات حقوقی اسفندماه:
الف-1- در مورد حقوق‌بگیری که مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت باشد:
درآمد مشمول مالیات حقوق ماهانه
000/700/3 = 000/300/1 – 000/000/5
مالیات متعلق قابل کسر از حقوق اسفندماه
000/370 = 10% * 000/700/3
الف-2- در مورد حقوق‌بگیری که مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت نباشد:
درآمد حقوق سالانه 000/000/60 = 12 * 000/000/5
000/400/44 = 000/600/15 – 000/000/60
رقم مشمول مالیات به نرخ 10% 000/000/42
000/400/44
رقم مشمول مالیات به نرخ ماده 131 (20%) 000/000/2
مالیات سالانه
000/680/4 = 20% * 000/400/2 + 10% * 000/000/42
مالیات متعلق قابل کسر از حقوق اسفندماه
000/390 = 12 ÷ 000/680/4
ب- محاسبه مالیات حقوق بابت باقی‌مانده مدت بهمن (4 روز):
ب- 1- در مورد حقوق بگیری که مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت باشد:
333/49 = چهار‌سی‌ام * 000/370
مالیات متعلق قابل کسر از چهار روز باقی مانده بهمن ماه به استناد قانون جدید.
ب- 2- در مورد حقوق بگیری که مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت نباشد:
000/52 = چهار سی‌ام * 000/390
مالیات متعلق قابل کسر از چهار روز باقی مانده بهمن ماه به استناد قانون جدید.
در خصوص مالیات مربوط به حقوق 4 روزه آخر بهمن ماه، لازم به ذکر است که اگر مالیات 000/000/5 ریال حقوق ماهانه طبق قانون پیش از اصلاح محاسبه می‌شد، مالیات ماهانه مبلغ 729/606/1 ریال و مالیات 4 روز بر آن مبنا مبلغ 230/214 ریال به دست می‌آید، لذا چنانچه برخی پرداخت کنندگان قبلاً با پرداخت یا تخصیص حقوق بهمن ماه، مالیات را کلاً برابر قانون گذشته محاسبه و کسر و پرداخت نموده‌اند، با مثال عددی فوق‌الذکر، در خصوص حقوق‌بگیران مشمول قانون نظام هماهنگ مبلغ 897/164 ریال (مابه‌التفاوت 230/214 ریال و 333/49) و در مورد سایر کارکنان مبلغ 230/162 ریال قابل برگشت می‌باشد که پرداخت کنندگان حقوق مجاز خواهند بود مابه‌التفاوت را به عنوان مالیات علی‌الحساب مکسوره منظور و از مالیات ماه یا ماه‌های بعد حقوق بگیران کسر نمایند.
9-راجع به حق‌الزحمه اضافه کار بهمن ماه کارگران مشمول قانون کار توجه خواهد شد که رقم پرداختی از این بابت بایستی به نسبت مدت‌های 26 روز و 4 روز تسهیم و حکم تبصره 2 ماده 84 قبل از اصلاح نسبت به مدت 26 روز اعمال گردد.
10-سایر اصلاحات و تعدیلات به عمل آمده در مصوبه اخیر مانند برقراری معافیت برای جانبازان انقلاب اسلامی و آزادگان و حذف معافیت‌هایی مانند معافیت‌های کادر عملیاتی و تخصصی موسسات هواپیمایی باید مدنظر پرداخت کنندگان حقوق و دستگاه مالیاتی قرار گیرد.


جدول مالیات حقوق کارکنان مشمول
قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت
در سال 1383
حداقل معافیت ماهانه 000/750/1 ریال


حقوق ماهانه مالیات متعلقه ماهانه نرخ مقرر
(به ریال) (به ریال) به درصد
000/750/1 معاف -
000/800/1 000/5 10
000/850/1 000/10 10
000/900/1 000/15 10
000/950/1 000/20 10
000/000/2 000/25 10
حقوق ماهانه مالیات متعلقه ماهانه نرخ مقرر
(به ریال) (به ریال) به درصد
000/500/2 000/75 10
000/000/3 000/125 10
000/500/3 000/175 10
000/000/4 000/225 10
000/500/4 000/275 10
000/000/5 000/325 10
000/500/5 000/375 10
000/000/6 000/425 10
000/500/6 000/475 10
000/000/7 000/525 10
000/500/7 000/575 10
000/000/8 000/625 10
000/500/8 000/675 10
000/000/9 000/725 10
000/500/9 000/775 10
000/000/10 000/825 10